Pajączek – najstarszy polski edytor stron WWW. Legenda po przejściach

Fakty są takie, że wielu polskich projektantów stron „wychowało się” na tym edytorze. Działo się to, zanim pojawiły się różne serwisy i narzędzia umożliwiające stworzenie strony internetowej bez konieczności kodowania oraz znajomości HTML-u i CSS. Sukces Pajączka tkwił w wygodzie obsługi, ponieważ stronę tworzyło się na nim za pomocą łatwych w obsłudze tabelek. Na swój czas był on też jednym z najbardziej nowatorskich edytorów dla programistów w naszym kraju.

Początki

Ojcem Pajączka jest myślenicki programista Rafał Płatek, który wymyślił go jeszcze w trakcie studiów. Zresztą tak przyczyny jego powstania wspominał po latach w wywiadzie dla neurobot.art.pl:

A miało to dokładnie miejsce 29 kwietnia 1996 r., kiedy rodzimy edytor doczekał się pierwszej wersji. Od samego był przy tym płatnym produktem, ale z racji oferowanych funkcji nikogo to wówczas nie dziwiło. Przeto już pierwszą wersję programu wgrywało się na komputer, dzięki specjalnej płycie instalacyjnej.

Zapewne nurtuje Was pytanie: Dlaczego Pajączek ma tak specyficzną nazwę; wydawałoby się niemającą wiele wspólnego z tworzeniem stron internetowych? 11 lat temu Rafał Płatek w wywiadzie dla Webinside.pl wyjaśnił, że jest jednak zgoła na odwrót:

Czas chwały

Pajączek szybko został ulubionym edytorem polskich webmasterów, ponieważ w przeciwieństwie do innych tego typu programów nie miał problemu z poprawnym wyświetlaniem polskich znaków. Od samego początku stanowił także użytkowy kombajn, posiadając wbudowaną obsługę języków HTML, XHTML, PHP, ASP, JavaScript, VBScript, Perl, SVG i innych. Zważając na te walory niedziwne więc, że większość polskich stron powstała na przełomie XX i XXI wieku została zaprojektowana właśnie na Pajączku — z wykorzystaniem jego najlepszej wersji 2000.

Pajączek 2000 był wyposażony w cały szereg narzędzi usprawniających tworzenie rozbudowanych projektów internetowych oraz liczne ułatwienia pozwalające na szybką i wydajną pracę nad stronami HTML i XHTML, oraz aplikacjami działającymi. Natomiast wbudowane narzędzia weryfikacji składni, sprawdzania odsyłaczy i pisowni, poprawności arkuszy CSS oraz formatowania kodu sprawiały, że tworzone strony były wolne od błędów. Pajączek 2000 umożliwiał również wygodne tworzenie dokumentacji HTML Help, a także kompilację istniejących serwisów do tej postaci. Dzięki temu bogactwu funkcji program otrzymał wiele odznaczeń od branżowych pism, zdobywając m.in. tytuł „Produkt Roku” dwutygodnika PCKurier w 1997 roku i w latach 2003-2004 czasopisma PC World, jak również „Wybór redakcji Enter 9/2004” w kategorii najlepszych programów do projektowania stron WWW. Naówczas wydawało się, że supremacja Pajączka jest niezagrożona i jeszcze przez wiele lat to nim głównie będą tworzone strony internetowe w Polsce. Zresztą w tych latach tak zapewne myślał Rafał Płatek, czego najlepszych przykładem jest to, iż ze Zbigniewem Okoniem wydał w 2000 roku książkę pt. „Pajączek. Najlepszy polski edytor stron WWW”, która w późniejszym czasie miała kilka zaktualizowanych wydań.

Coraz mniejsza popularność

Po 2005 roku jednak w Polsce zaczęło się pojawiać coraz więcej edytorów dla programistów na czele z CoreEditor. W tym czasie nastąpiła też wielka popularność WordPressa, na którym każdy po wykupieniu hostingu i domeny może założyć własną stronę internetową. To wszystko spowodowało, że Pajączek bezpowrotnie stracił pozycję webmasterskiego lidera w naszym kraju. Pomimo tego, że firma Cream Software odpowiedzialna za rozwój rodzimego edytora wciąż działa, aczkolwiek jego ostatnia wersja 5.9.9 ukazała się dosyć dawno, bo w kwietniu 2013 roku. Jednakże producent na bieżąco wprowadza w niej aktualizację i poprawki.

Pajączek NxG oferuje m.in. synchronizację serwisów przez FTP, Code Insight, HTML lub PHP, edytor kwerend SQL i baz danych SQL oraz wsparcie dla CVS. Ponadto zapewnia pełne wsparcie dla języków znacznikowych, skryptowych i baz danych SQL, a także zawiera wygodny edytor tekstowy z wieloma schematami kolorowania składni, co znacznie przekracza to wyrafinowane nawet potrzeby. Te bogate spectrum możliwości czyni Pajączka ciągle przydatnym narzędziem, zarówno dla początkujących, jak i profesjonalistów. Co ważne będące całkiem po polsku i nie w cenie zaporowej, bo wersja Professional kosztuje 159 zł, a Standard 69 zł za jednoroczną licencję, a jej 2- i 3‑letnie odpowiedniki nie są o wiele droższe. Taki cennik dla osoby zajmującej się tworzeniem stron wydaje się natomiast nie być nazbyt wygórowany.

Pajączek NxG Professional 5.9.9 jest do tego jednym z najdokładniej opisanych programów komputerowych, bowiem na jego temat ukazały się dwie kilkusetstronicowe książki. Należą do nich „Po prostu Pajączek 5 NxG” Marii Sokół oraz „Pajączek 5 NxG. Oficjalny podręcznik” Rafała Płatka i Marka Reinowskiego.

Obecnie

Pajączek, pomimo iż ciągle reprezentuje wysoki poziom, przegrywa konkurencję głównie z darmowymi edytorami dla programistów (Brackets, Notepad++) i płatnym SublimeText. Tak czy inaczej, ciągle ma swoje grono oddanych użytkowników i od wielu lat status legendy. Tego splendoru edytorowi Płatka nikt zaś nie odbierze.

A Wy jak oceniacie wpływ Pajączka na rozwój polskiego internetu?