Instalacja Windows 7 na wirtualnym dysku VHD

Udostępnij:

O autorze

Wojciech Kowasz

@Docent

W czasach publicznych beta-testów coraz częściej, zwłaszcza wśród zaawansowanych użytkowników, zachodzi potrzeba instalacji więcej niż jednego systemu operacyjnego. Ten podstawowy, zwykle na dysku C, jest oczywiście najważniejszy, a co z pozostałymi? Lądują one zwykle na dodatkowych partycjach, co wiąże się z wieloma problemami - patycje te trzeba wcześniej posiadać (lub wydzielić), zainstalowanych systemów trudno się później pozbyć (trzeba formatować partycje) i ogólnie na komputerze robi się niezły bałagan. Instalacja na maszynach wirtualnych rodzi z kolei dość zasadniczy problem - nie możemy przetestować, czy wszystkie urządzenia w fizycznym komputerze będą działały z nowym systemem. Może więc czas nauczyć się korzystać z nowej funkcji Windows 7 i Windows Server 2008 R2, która umożliwia instalację systemu i bootowanie z dysku wirtualnego zapisanego w jednym pliku VHD? To naprawdę proste, a w tym artykule pokazujemy krok po kroku, jak tego dokonać.

Virtual Hard Drive (VHD) to otwarty format zapisu dla dysków wirtualnych w rozwiązaniach wirtualizacyjnych Microsoftu - dokładnie ten sam, którego używa Virtual PC 2007, Virtual Server 2005 i Hyper-V. Wielu użytkowników już wie, że w Windows 7 i Windows Server 2008 R2 dodano możliwość tworzenia i podłączania takich dysków w taki sposób, aby były widoczne jako zwykłe dyski w oknie Komputer. Nie wszyscy wiedzą jednak, że dysk VHD można podłączyć w instalatorze systemu i po prostu zainstalować na nim Windows 7 lub Windows Server 2008 R2.

Przygotowanie wirtualnego dysku

Dysk VHD możemy przygotować w samym instalatorze, ale ponieważ operacja w zależności od wielkości dysku trwa przynajmniej kilkanaście minut, prawdopodobnie wygodniej będzie zrobić to z poziomu naszego podstawowego systemu - dysk będzie się tworzył, a my możemy kontynuować normalną prace.

Microsoft dla systemu Windows 7, podobnie jak dla maszyn wirtualnych, umożliwia stworzenie dwóch rodzajów dysków VHD - dysku dynamicznego i o stałym rozmiarze (fixed-size). Dysk o stałym rozmiarze od razu po utworzeniu pochłania tyle miejsca na dysku fizycznym, ile wynosi maksymalny rozmiar pliku VHD. Dysk dynamiczny z kolei zajmuje początkowo kilka megabajtów i jest w razie potrzeby na bieżąco rozszerzany. Operacja rozszerzania powoduje jednak dość znaczny spadek wydajności i generalnie nie polecamy używania dysków dynamicznych do instalowania systemów w sposób opisany w niniejszym artykule.

Aby stworzyć dysk o stałym, ustalonym rozmiarze, należy przygotować lokalizację z odpowiednią ilością wolnego miejsca na dysku fizycznym. Można przeznaczyć na ten cel jeden folder na dużym dysku fizycznym, np. D:\VHDs. Następnie należy uruchomić program diskpart. Jeśli zdecydujemy się na utworzenie dysku VHD w instalatorze Windows, wiersz polecenia można wywołać na ekranie wyboru dysku do instalacji naciskając kombinację klawiszy SHIFT-F10.

Tworzenie pliku VHD polega na podaniu ścieżki do pliku, który ma być utworzony (parametr file) oraz jego maksymalnego rozmiaru w megabajtach (parametr maximum). Domyślnie diskpart przyjmuje, że chodzi o dysk o stałym rozmiarze (fixed-size). Jeśli chcemy utworzyć dysk dynamiczny, musimy podać dodatkowo parametr type=expandable.

create vdisk file=D:\VHDs\Windows7.vhd maximum=20000

Tworzenie dysku o stałym rozmiarze trwa jakiś czas (w przeciwieństwie do dysków dynamicznych, które tworzone są niemal natychmiast). Do instalacji systemu Windows 7 polecamy tworzenie dysków wirtualnych nie mniejszych, niż 16 GB. Jeśli planujemy instalować jakieś dodatkowe aplikacje poza samym systemem, warto rozważyć stworzenie większego dysku.

Instalacja systemu w pliku VHD

Po utworzeniu pliku możemy przystąpić do instalacji systemu. Wkładamy do napędu instalacyjną płytę DVD, uruchamiamy ponownie komputer bootując z tej właśnie płyty i przechodzimy przez cały proces do momentu, gdy instalator pyta o dysk docelowy. Jak widać, dysku utworzonego przed chwilą oczywiście nie ma na liście - instalator jeszcze nie wie, że dysk taki istnieje i nie montuje go w systemie. Wystarczy jednak uruchomić wiersz poleceń kombinacją klawiszy SHIFT+F10 i wywołać program diskpart, a w nim polecenie:

select vdisk file=D:\VHDs\Windows7.vhd
attach vdisk

Po zamknięciu okna wiersza polecenia pozostaje już tylko odświeżyć widok dysków w instalatorze i wybrać nowy dysk wirtualny jako miejsce docelowe dla instalacji systemu. Ostrzeżenie, że system nie może zostać zainstalowany na wybranym dysku należy po prostu zignorować.

Praca z systemami na wirtualnych dyskach

Po instalacji system zainstalowany w dysku wirtualnym pojawia się na liście Boot Managera zupełnie tak, jakby był zainstalowany po prostu na drugiej partycji dysku fizycznego. W samej pracy systemu nie ma praktycznie żadnych zauważalnych różnic - po instalacji rzuca się w oczy jedynie fakt, że nie można wykonać klasyfikacji wydajności komputera. System wykrywa wszystkie urządzenia fizycznego komputera, nie ma żadnej emulacji znanej z maszyn wirtualnych. Oczywiście różnice na pewno pojawią się w wydajności - system zainstalowany w pliku VHD będzie nieco słabiej prezentował się na tle systemu na dysku fizycznym, ale różnice są naprawdę niewielkie i podczas normalnego korzystania z komputera (funkcje systemowe, przeglądanie Internetu, aplikacje biurowe) wręcz niezauważalne.

Po instalacji kilku systemów w ten sposób z pewnością uciążliwe stanie się wybieranie systemu do uruchomenia na liście Boot Managera - wszystkie będą nazywały się "Windows 7" i trudno będzie zorientować się, o który system chodzi. Jest rozwiązanie tego problemu jest aplikacja wiersza polecenia bcdedit, składnik systemu operacyjnego do edycji wpisów Boot Managera.

Aby skorzystać z aplikacji bcdedit, należy uruchomić wiersz polecenia (cmd.exe) jako administrator. Następnie należy wyświetlić wszystkie wpisy systemów zlokalizowane w Boot Managerze naszego komputera. Służy do tego polecenie:

bcdedit /v

Pierwszy zestaw parametrów dotyczy samego Boot Managera i można go zignorować. Pierwszy system operacyjny pojawi się jako drugi zestaw. Należy zaznaczyć (kliknąć prawym przyciskiem myszy i z menu wybrać polecenie Zaznacz, a następnie zaznaczyć tekst), a później skopiować do schowka (tylko kliknąć prawym przyciskiem myszy) wartość wartość identyfikatora systemu, którego nazwę na liście chcemy zmienić. Mając identyfikator pozostaje wydać polecenie:

bcdedit /set {identyfikator} description "Windows 7 w pliku VHD"

Można jeszcze zmienić czas, przez jaki Boot Manager czeka na wybór systemu (domyślnie 30 sekund) i kolejność systemów - czyli który będzie ładowany domyślnie po przekroczeniu czasu. Te operacje również można wykonać z poziomu bcdedit, ale łatwiej skorzystać z polecenia msconfig, które pozwala skonfigurować powyższe parametry w trybie graficznym.

Usuwanie zainstalowanego systemu

Jeśli system zainstalowany w pliku VHD nie jest nam już potrzebny, możemy po prostu usunąć plik dysku wirtualnego - nie trzeba niczego formatować ani martwić się o zgromadzone obok dane na dysku fizycznym. Dane w pliku VHD oczywiście zostaną utracone i należy o tym pamiętać!

Kasowanie plików VHD jest banalnie proste, ale w Boot Managerze - podobnie zresztą jak po formatowaniu prawdziwej partycji z systemem - zostają pozostałości. Usunięty system nadal widnieje na liście wyboru. Łatwo można go jednak stamtąd usunąć korzystając z narzędzia msconfig. Wystarczy zaznaczyć go na liście i nacisnąć przycisk Delete.

Najczęściej zadawane pytania

Czy w opisany sposób można zainstalować system Windows 7 na komputerze, na którym nie ma "tradycyjnie" zainstalowanego Windows 7?

Tak, opisana metoda pozwala na instalację systemu Windows na komputerze, na którym pracują dowolne systemy operacyjne - można np. posiadać system Windows Vista i w pliku VHD zainstalować Windows 7.

Czy podobnie do pliku VHD zainstalować można system Windows Vista?

Nie, bootowanie z pliku VHD to nowość w systemie Windows 7 (i w związku z tym w Windows Server 2008 R2), więc opcja instalacji do pliku VHD ograniczona jest tylko dla tego systemu. Program diskpart w instalatorze Windows Vista nie pozwoli na zamontowanie pliku VHD.

Jaki sprzęt wykrywany jest przez system zainstalowany na dysku VHD? Czy potrzebne są specjalne sterowniki?

Poza miejscem instalacji - plik VHD zamiast partycji dysku fizycznego - zachowanie systemu nie różni się niczym w stosunku do zainstalowanego "tradycyjnie". Wykrywany jest sprzęt fizyczny komputera, bezpośrednio dostępna jest karta graficzna (nie ma emulacji tak jak w maszynach wirtualnych) oraz wszystkie urządzenia wewnętrzne jak i zewnętrzne. Instalacja sterowników przebiega identycznie jak w przypadku systemu zainstalowanego na dysku fizycznym.