Samopiszące się programy

Odnosząc się do artykułu http://www.dobreprogramy.pl/Wolfram-Language-tworca-pakietu-Mathematica-obiecuje-przelom-w-informatyce,News,49485.html ...

Pomysł oczywiście jest bardzo stary - może tak stary jak same komputery. Automatyzacja (nawet odniesiona do siebie samego - tj. maszyny w tym przypadku) stoi ostatecznie u samej podstawy "maszyn liczących"- to jest dokładnie to (i w sumie - tylko to) co komputery robią.

Na pewną skalę coś takiego było robione oczywiście wcześniej, nawet w asemblerze / kodzie maszynowym. W tym przypadku problem jednak polega na tym, że kod maszynowy sam z siebie nie ma żadnych narzędzi umożliwiających tworzenie jakiejkolwiek abstrakcji - i albo ktoś, kto chciał stworzyć program piszący programy, męczył się, albo w ogóle tego nie robił. Z reguły takie asemblerowe "samo-piszące się / samo-modyfikujące się programy" polegały na prostackim kopiowaniu już napisanego uprzednio przez programistę kodu, z ewentualnymi drobnymi modyfikacjami. Tak więc de facto "program sam piszący programy" wymagał nawet dodatkowego wysiłku od programisty - i nic dziwnego, że pomysł nie zdobył popularności.

Swego czasu (nie tak dawno zresztą - 2 lata temu?) intensywnie sam myślałem o automatyzacji (o)programowania, czyli "samo-piszących / samo-modyfikujących" się programach. Moje wnioski są następujące: [item] Aby coś takiego stworzyć, trzeba dysponować dobrze przemyślanym meta-systemem koncepcyjnym - innymi słowy wejść na wyższy poziom abstrakcji niż ten, na którym operują języki programowania. Chodzi o abstrakcję w rodzaju matematycznej (czyli de facto - filozoficznej), a nie programistycznej (np. mechanizm refleksji nie ma z tym nic wspólnego). To już zagadnienie samo w sobie jest tematem, którym można by obłożyć co najmniej kilka prac magisterskich.[/item][item] Uniwersalność takiego rozwiązania jest w zasadzie niemożliwa - albo koncentrujemy się na określonym typie aplikacji (np. do obsługi przez pewien rodzaj interfejsu użytkownika, typu obliczeniowego, typu rozrywkowego... itd.), albo jesteśmy w stanie stworzyć co najwyżej jakiś pośredni kod, który i tak potem musi zostać uzupełniony przez programistów, albo - wynik będzie pozostawiał zawsze wiele do życzenia, co w praktyce czyni "automatycznie napisany programy" bezużytecznym. (Wyobraź sobie np. bank tworzący złożony system w ten sposób, by oszczędzić na firmie tworzącej oprogramowanie. Nie trudno się domyślić, że w przypadku "oprogramowania pisanego na miarę" (takim są systemy bankowe) nie zda to egzaminu, jeśli rola człowieka (choćby przy projektowaniu interfejsu, ale także innych rodzajach interakcji użytkownika z komputerem - np. modelowaniu samej obsługi funkcjonalności) będzie zbytnio ograniczona)[/item] Temat trudny, długi, z mnóstwem pułapek i wymagający ogromnych nakładów pracy, a nawet nie wiadomo, czy jest w ogóle sens to robić. Chyba tylko dla ludzi o zawodzie lub zacięciu akademickim. Być może da się kiedyś coś z tym zrobić, nie ponosząc dużych "kosztów", jednak przy obecnym stanie technologii - na pewno lepiej poczekać... chyba że mówimy o narzędziu tworzącym oprogramowanie o ściśle określonym przeznaczeniu (np. strony internetowe - które tworzy głównie projektant wizualny, określone typy gier - proste zręczniościówki, przygodówki itp.) - takie jednak już oczywiście istnieją.

Wracając do artykułu... Cytuję: [nowy język programowania] "kończy z wyraźnym rozróżnieniem pomiędzy danymi i algorytmami". Obecne trendy w tworzeniu oprogramowania (i uważam, że słusznie) dążą w kierunku tworzenia poziomów abstrakcji oraz separacji różnych elementów bądź aspektów oprogramowania. Brak rozróżnienia między tak elementarnymi kwestiami, jak proces (algorytm, metody, pod‑programy itd.) oraz dane wydaje mi się na pierwszy rzut oka nieporozumieniem: to tak, jakby w matematyce odrzucić funkcje i wszystko nazywać liczbami. Nasuwają się też na myśl problemy z elastycznością: czy można używać dowolnych mechanizmów składowania (powiedzmy baza MySQL, PostreSQL...) danych w przypadku, gdy dana może być algorytmem?