CD+G zapomniany format

Myślę, że do tej pory nikt z was nie wiedział, że lubię chodzić na wyprzedaże. Oznacza to, że regularnie zaglądam do sklepów z rzeczami używanymi, żeby zobaczyć, co mają nowego (lub starego) i co mogę upolować za rozsądną cenę. Ten tydzień był dość ciekawy, bo przypomniała mi się rzecz, o której zawsze chciałam zasięgnąć więcej informacji.

Płyta kompaktowa CD+G

Skromna płyta kompaktowa, lepiej znana jako CD, to znany format wykorzystujący 12-centymetrowy okrągły krążek poliwęglanowy o grubości 1,2 mm do przechowywania muzyki (w formie CD-DA), wideo (w formie Video CD) i danych (w formie CD-ROM). Dzięki dużej jak na swoje czasy pojemności, płyta ta była wykorzystywana do wielu innych celów, w tym do interaktywnego wykorzystania multimediów poprzez CDi (format, z którym nigdy nie miałam do czynienia), jako pamięć masowa dla różnych konsol do gier, w tym "Plejstejszyn" oraz jako nagrania dla maszyn do karaoke (CD+G i CD+EG).

Format CD+Graphics, znany lepiej jako CD+G, był popularny wśród wczesnych maszyn karaoke. Wykorzystując płyty CD, które były wstecznie kompatybilne ze zwykłymi płytami CD-DA, po włożeniu do odtwarzacza obsługującego CD+G, płyta była w stanie prezentować grafikę o niskiej rozdzielczości (zazwyczaj teksty piosenek, synchronizowane czasowo z muzyką). Format ten zawsze mnie ciekawił - jako że nigdy wcześniej nie posiadałam odtwarzacza CD+G ani płyty CD+G.

Wygląda na to, że format CD+G jest w stanie wyświetlić 288 x 192 pikseli otoczonych jednokolorową ramką. Płyta CD-DA przechowuje 24 bajty (6 próbek stereo) danych w każdej ramce, z 8 bajtami kodu korekcji błędów i 1 bajtem kodowania podrzędnego, z każdym "bitem" oznaczającym nazwę kanału (od P do W). Pierwsze dwa bity (P/Q) są używane do nawigacji audio i timingu, a więc nie są używane przez CD+G. W rezultacie, 6 bitów danych może być przekazywanych w każdej ramce audio. Przy częstotliwości próbkowania 44100Hz, przekłada się to na 7350 klatek/sekundę lub 7350 bajtów subkodu na sekundę. Jest to około 35.28MB w ciągu 80 minut, czyli wcale nie jest to dużo danych. Każdy pakiet CD+G ma rozmiar 24 bajtów, a widoczny obszar ma około 49 x 17 kafelków (używając większej wartości) dla 833 całkowitych kafelków, zajęłoby to około 2,72 sekundy, aby wypełnić ekran dwukolorowym obrazem. Więcej czasu potrzeba by było na dodatkowe kolory, informacje systemowe i efekty.

Interesujące było również to, że każda ramka zawierająca 33-bajty danych jest w rzeczywistości kodowana do 17 bitów na bajt (EFM + bity scalające), co daje 561 bitów, do których dodawane jest 27-bitowe słowo synchronizacji, w wyniku czego ramka zajmuje 588 bitów, dostarczając 192 bity dźwięku.

Tani łup

W tym tygodniu, przeglądając stosy płyt w lokalnym sklepie z używanymi rzeczami, natknęłam się na moją pierwszą płytę CD+G. Była to Pop Hits 2000 + , najwyraźniej przeznaczona dla maszyn karaoke Vibes, których nazwa brzmi jak firma produkująca tanie zabawki.

Odwrócenie płyty tylko to potwierdziło - została wydana przez Funtastic, czyli firmę specjalizującą się w zabawkach. Co ciekawe, widnieje na niej napis Sony Factory Inc - nie jestem pewna, czy Sony chciałoby mieć z tym cokolwiek wspólnego, ale to jeszcze bardziej dodawało jej uroku.

Sama w sobie nie wyróżnia się niczym szczególnym - standardowo tłoczony krążek.

Ze względu na niską cenę, nie mogłam jej nie kupić. Chciałam się nią pobawić przez chwilę. Jako ciekawostkę mogę dodać, że pochodzi z 2003 roku - kiedy jeszcze telefony Nokii były na topie.

Odtwarzanie płyt CD+G

Podczas gdy istnieje wiele różnych darmowych i płatnych programów, które mogą odtwarzać pliki CD+G (w które nie będę się zagłębiała), pierwszym krokiem jest zgranie płyty tak, aby otrzymać audio i resztę danych. Na szczęście Karaokeware posiada darmowe narzędzie CDG Rip, które pozwala nam to zrobić. Niestety, nie działa on z moim wirtualnym napędem, lecz tylko z fizycznymi napędami zdolnymi do odczytu surowych danych (większość nowoczesnych powinno się nadać).

Po zgraniu, możliwe jest odtworzenie pliku audio w programie VLC, wraz z napisami (.cdg), które zostaną automatycznie wykryte i wyświetlone.

Niestety, wygląda na to, że VLC pokazuje tekst w okropnej jakości, z niewyraźnymi krawędziami i rozmytymi kolorami. Odkryłam, że możliwa jest konwersja plików .cdg do wideo przy użyciu pewnych programów, chociaż czas trwania nie będzie się wtedy zgadzał.

Słowem końca

Wydaje się, że CD+G jest prostym formatem, który wykorzystuje niewykorzystane bity subkodu w CD-DA do przekazywania krótkich i prostych poleceń kompatybilnym odtwarzaczom do renderowania grafiki o niskiej rozdzielczości w maksymalnie 16 kolorach. Format nie był u nas zbyt popularny. Znalazł niszę głównie w karaoke, jako najprostszy w implementacji. Został w późniejszym czasie wyparty najpierw przez Video CD, potem DVD i tak dalej, jako że te formaty oferowały elastyczność - ładne teledyski z bardziej wyszukaną grafiką. W rezultacie, CD+G pozostaje stosunkowo mało znany w porównaniu z innymi głównymi formatami CD, prawie całkowicie zapomniany, z wyjątkiem tych, którzy zgrali biblioteki płyt CD+G i nadal mogą je odtwarzać przez różne oprogramowanie na komputerze.