Aero od środka

Windows Vista wnosi szereg różnych -większych i mniejszych - nowości. Najbardziej widoczną, choć wielustwierdzi, że nie najważniejszą z nich, jest nowy interfejsużytkownika nazwany Windows Aero, a zwłaszcza jego bogatszy tryb -Aero Glass. Wbrew pochopnym opiniom wyrażanym na forach i wkomentarzach, interfejs to nie tylko bezwartościowy "bajer" aleelement wpływający na ergonomię, a przez to też wydajność pracy. Wodpowiedzi na liczne pytania odnośnie nowego interfejsu, jegokonfiguracji i opcji przedstawiamy artykuł poświęcony tym właśniezagadnieniom licząc, że rozwiąże on problemy coraz większej rzeszyużytkowników Visty. Autorem artykułu jest Wojciech Kowasz (Docent)- uczestnik technicznego programu beta Windows Vista i LonghornServer.

Windows Vista jest pierwszym systememWindows, który oferuje skalowany interfejs użytkownika, to znaczydopasowuje swój tryb działania do możliwości sprzętowych komputera.Zasadniczo dostępne są dwa takie tryby pracy - Aero Basic(wcześniej znany też jako Aero Express) oraz Aero Glass. Pierwszy znich wyglądem i funkcjami przypomina interfejs Luna z Windows XP,choć kilka wartościowych usprawnień wciąż jest obecnych. Działa onwszędzie tam, gdzie warunki techniczne komputera uniemożliwiająuruchomienie bogatszej wersji Aero Glass. Jak sama nazwa wskazujeten drugi tryb oferuje przeźroczystość okien i innych elementówinterfejsu, przerzucanie okien (Flip oraz Flip 3D) z renderowaniemzawartości "live" oraz miniaturki okien w pasku zadań, także zpodglądem na żywo. Oprócz tego w Aero Glass dostępne są płynneefekty przesuwania, minimalizowania i zamykania okien.

Podstawowe wymagania interfejsu Aero Glass Aby Aero Glass mogło zostać włączone,komputer pracujący pod kontrolą systemu Windows Vista musi spełniaćnastępujące wymagania:

Windows Vista w wersji Home Premium, Business, Enterprise lubUltimate

sterowniki karty graficznej oparte o Windows Vista DisplayDriver Model (WDDM)

Sama karta graficzna musi posiadać:

obsługę DirectX 9.0

wsparcie sprzętowe dla technologii Pixel Shader 2.0

głębię kolorów 32 bity na piksel

Jeśli powyższe wymagania sąspełnione, system udostępnia w Panelu sterowania opcje Aero Glass iużytkownik może, ale nie musi korzystać z tego trybuinterfejsu.

Automatyczny wybór najlepszego trybu Po instalacji Windows Vista systemdokonuje automatycznej oceny parametrów sprzętowych komputera.Ocena ta pozwala mu zdecydować, czy uruchomić automatycznie trybinterfejsu Aero Glass, czy też pozostać przy podstawowym AeroBasic. Wymagania opisane w powyższym punkcie są oczywiście nadalobowiązujące. Dodatkowo system podejmie decyzję o automatycznymuruchomieniu Aero Glass tylko wówczas, gdy:

komputer posiada ponad 512 MB pamięci RAM dostępnej dla systemuoperacyjnego

dostępna jest odpowiednia ilość pamięci RAM karty graficznej doobsłużenia danej konfiguracji monitora i pulpitu

układ graficzny pracuje z określoną przepustowością (mierzoną wMB/s)

Warunki te sprawdzane są dynamicznie,gdy użytkownik zmienia konfigurację karty graficznej lub monitora.W tabeli poniżej przedstawiamy zestawienie rozdzielczości, ilościmonitorów, pamięci RAM oraz wymaganej przepustowości.

Dane o przepustowości kartygraficznej w megabajtach na sekundę (MB/s) są mierzone przeznarzędzie Windows System Assessment Tool (WinSAT). WinSAT to agentkontrolowania wydajności wbudowany w system Windows Vista.Mierzenie wydajności karty graficznej jest wykonywane obok innychtestów sprzętu komputera. Pierwszy taki test ma miejsce przez tużpo instalacji (wyjątkiem jest tu ścieżka uaktualnienia z WindowsXP). Można go później powtórzyć ręcznie w dowolnym momencie zapośrednictwem Panelu sterowania. W tym celu należy:

Otworzyć Control Panel

Przejść do kategorii System and Maintenance

Wybrać opcję Performance Information and Tools

Kliknąć link Update my score

Test zostanie uruchomiony, a ogólna ocena zaktualizowana po jegopomyślnym zakończeniu.

Okno Performance Information and Tools z wynikami pomiaru

Ręczne przełączanie trybu Aero Jeśli system sam nie uaktywni trybuAero Glass, ale komputer spełnia wszystkie wymagania użytkownikmoże go włączyć ręcznie. W ten sam sposób można również wrócić dotrybu Aero Basic. Warunkiem posiadania opcji omówionych poniżejjest spełnienie podstawowych wymagań interfejsu Aero Glass, wprzeciwnym wypadku dostępny będzie tylko Aero Basic. Preferencje użytkownika mają priorytet nad automatycznym pomiaremwydajności - jeśli system sam włączył Aero Glass, ale z jakichśpowodów wydajność spadła, Windows Vista powróci automatycznie dotrybu Aero Basic. Jeśli jednak następnie użytkownik sam znowuwłączy bogatszy Aero Glass (zakładając, że komputer nadal spełniapodstawowe wymagania), to ustawienie to będzie utrzymane. Aby zmienić ustawienia trybu pracy interfejsu, należy:

Otworzyć Control Panel

Przejść do kategorii Appearance and Personalization

Kliknąć opcję Personalization

Przejść do Windows Color and Appearance

Kliknąć opcję Open Classic Appearance Properties for MoreColor Options

Z listy Color Scheme wybrać tryb Windows Vista Basiclub Aero Glass

Opcje przełączania trybu Aero Glass - Aero Basic

Diagnozowanie problemów z Aero Glass Zdarza się, że kontrola wydajnościodpowiedzialna za pomiary nie zakończy swojego działania, zawiesisystem lub zakończy się bez wyników. Wyniki ostatniego pomiarów przechowywane są w rejestrze tak, abysystem mógł porównywać je z każdym kolejnym testem. Gałąź rejestruodpowiedzialna za WinSAT to: HKLMSoftwareMicrosoftWindowsNTCurrentVersionWinsat Klucz LastExitCodeCantMsg oraz LastExitCodeWhyMsgzawierają informacje o ostatnim uruchomieniu testu, a w przypadkujego niepowodzenia - także wyjaśnienie, dlaczego pomiaru nie udałosię zakończyć. Na użytek eksperymentów można modyfikować poszczególne wartości i wtym celu próbować wpłynąć na zachowanie systemu w kwestiiwyświetlania interfejsu Aero Glass. Można np. zmodyfikować parametrprzepustowości karty graficznej, jeśli ten wynosi 0, co sugerujebłąd w obsłudze sterownika WDDM. Trzeba jednak pamiętać, żeliczbami w rejestrze nie da się zmienić rzeczywistej wydajnościposiadanego sprzętu. Jeśli posiadana karta graficzna jest niezgodnaz Aero Glass (nie spełnia podstawowych wymagań), manipulacjawartościami rejestru nic nie da. Po zmianie wartości w rejestrze należy uruchomić ponownie usługęDesktop Window Manager (DWM). Można tego dokonać za pośrednictwemkomend: net stop uxsms net start uxsms Komendy należy wydać w uprzywilejowanej instancji wierszapoleceń. Szczegółowe wyniki każdego testu (w tym także pierwszego,poinstalacyjnego pomiaru) są dodatkowo przechowywane w plikach XML.Pliki oznaczone są datami wykonanie testów. Dla łatwiejszejidentyfikacji plik z wynikami pierwszego testu poinstalacyjnegonosi dodatkowe oznaczenie Initial. Znajdują się one wlokalizacji: %systemroot%PerformanceWinSATDataStore Czasami niemożność uaktywnienia trybu Aero Glass wiąże się nie zproblemem podczas testu wydajności, ale z samą usługę DesktopWindow Manager. Warto poszukać stosownych wpisów w systemowychdziennikach zdarzeń. Aby tego dokonać, należy:

Otworzyć Event Viewer (Start - Run -eventvwr.msc)

Przejść do gałęzi Windows Logs - Application

Na prawym panelu wybrać opcję Filter Current Log

Z listy Event Sources wybrać pozycję Desktop WindowManager i kliknąć OK

Na ekranie zostaną wyświetlonezdarzenia dotyczące usługi Desktop Window Manager.

Najczęściej zadawane pytania Oto lista najczęściej zadawanychpytań i odpowiedzi na nie. Czy tryb Aero Glass jest uruchomiony? Aby przekonać się, czy uruchomiony jest tryb Aero Glass czy AeroBasic, wystarczy sprawdzić obecność jednej z funkcji unikalnych dlabogatszego trybu. Najprościej użyć kombinacji klawiszy Windows +TAB. Jeśli na ekranie pojawią się wszystkie otwarte okna orazpulpit ustawione w szeregu w widoku trójwymiarowym, oznacza to, żeAero Glass jest włączone.

Funkcja Flip3D - przerzucanie trójwymiarowych okien

Pomimo pozytywnego wyniku testu z przerzucaniem trójwymiarowychokien, wciąż przeźroczystość może nie być zauważalna. Dzieje siętak, ponieważ Aero Glass ma kilka konfigurowalnych opcji, któredecydują o jego ostatecznym wyglądzie. Oto trzy możliwości:

Aero Glass włączonepasek tytułu i krawędzie okna są przeźroczyste, widać cienie podoknami oraz nowe style przycisków

Aero Glass włączone częściowo pasek tytułu i krawędzie są nieprzeźroczyste, ale wciąż widaćcienie pod oknami i nowe style przycisków

Aero Glass wyłączone brak przeźroczystości oraz cieni, przyciski wyglądają podobniejak w Windows XP

Jeśli przeźroczystość jest wyłączona,ale interfejs Aero Glass jest aktywny, wciąż można korzystać znowych funkcji takich jak podgląd okien na żywo w pasku zadań czyprzerzucanie okien 3D. Aby skonfigurować opcje wyświetlaniainterfejsu Aero Glass, należy skorzystać z opcjipersonalizacji:

Otworzyć Control Panel

Przejść do kategorii Appearance and Personalization

Kliknąć opcję Personalization

Przejść do Windows Color and Appearance

Wyświetlone zostanie okno z szeregiemopcji do wyboru. Można w nim między innymi włączyć lub wyłączyćprzeźroczystość pasków, zmienić zabarwienie przeźroczystości (np.szkło, grafit).

Opcje dostosowywania interfejsu Aero Glass

Czy Aero Glass i programymultimedialne mogą współpracować? Ogólna odpowiedź brzmi - tak. Aero Glass rozpoznaje aplikacje,które żądają tzw. trybu ekskluzywnego DirectX. Tryb ten pozwalaaplikacji uruchomić się na pełnym ekranie przy jednoczesnymwyłączeniu podsystemu okienkowego. Rysowanie jest wtedyprzeprowadzanie bezpośrednio na ekranie, a uruchomiona aplikacjajest w całości samodzielnie odpowiedzialna za zawartość ekranu.Przykładem aplikacji korzystającej z tego trybu jest Windows MediaCenter, ale z powodzeniem wykorzystują go również gry, odtwarzaczeitp.. Przejście do trybu ekskluzywnego DirectX jest niezauważalne podczaskorzystania z jednego monitora. Gdy do komputera podłączonych jestwięcej monitorów, drugi wciąż będzie wyświetlał system Windows.Kompozycja Aero działa jednak na zasadzie "wszystkie monitory albożaden". Oznacza to, że z powodu czasowego wstrzymania usługiDesktop Window Manager na drugim monitorze kompozycja zostaniewyłączona do czasu zamknięcia aplikacji. Jak wyłączyć kompozycję Aero dla danejaplikacji? Aero może w niektórych przypadkach powodować problemy ze starszymiaplikacjami. System Windows Vista umożliwia zapisanie wkonfiguracji takiej aplikacji instrukcji wyłączenia Aero na czasjej pracy, a następnie ponownego włączenia kompozycji po zamknięciuaplikacji. Aby tego dokonać, należy:

Kliknąć prawym przyciskiem myszy na ikonie aplikacji i z menukontekstowego wybrać Properties

Przejść na zakładkę Compatibility

W grupie ustawień Settings zaznaczyć opcję Disabledesktop composition

Czy mój system posiadasterownik WDDM? Bez sterownika opartego o WDDM nawet najlepszy sprzęt nie będziemógł pracować z kompozycją Aero Glass. Aby sprawdzić, czy aktualnysterownik karty graficznej wykorzystuje WDDM, należy:

Kliknąć prawym przyciskiem myszy na wolnym obszarze pulpitu iwybrać opcję Personalize

Przejść na zakładkę Advanced Settings

Przeczytać nazwę karty graficznej zawartą w polu Adaptertype

Jeśli w nazwie pojawi się skrót"WDDM" oznacza to, że zainstalowany sterownik obsługuje ten model imożna skorzystać z Aero Glass. W przeciwnym wypadku opcje tegotrybu będą niedostępne. Warto w takiej sytuacji spróbowaćzaopatrzyć się w nowy sterownik - w witrynie Windows Update lub nastronie producenta danej karty graficznej. Wyjątkową sytuacją jest uaktualnienie systemu Windows XP do wersjiWindows Vista z zachowaniem wszystkich ustawień i aplikacji.Instalator zachowuje wtedy także sterownik karty graficznej używanydotychczas w systemie Windows XP, a więc niezgodny z modelem WDDM.W takiej sytuacji kontrola wydajności (WinSAT) uruchomiona tuż poinstalacji systemu nie wykryje sterownika WDDM i w efekcie trybAero Glass nie będzie dostępny od razu.