"Escape", "Multimedialny Odlot", "Spektrum", czyli kultowe programy w TV. Występował w nich Piotr Rubik i Kazimierz Kaczor

Przedstawiamy programy, które może z dzisiejszego punktu widzenia w sposób siermiężny, ale jednak pogłębiały wiedzę wielu Polaków o m.in. komputerach i grach. Z uwagi na termin emisji, chodzi rzecz jasna o osoby, które dziś mają 30-50 lat. Pamiętacie te programy?

Kiedy w Polsce Internet raczkował, a o jego stałym dostępie mało kto mógł pomarzyć, w telewizji każdy z nas oglądał komputery, gry i sprzęt niczym z innej epoki. To właśnie te programy telewizyjne były oknem na świat wszystkich pasjonatów informatyki. W drugiej połowie lat 90. pojawiły się polskojęzyczne magazyny komputerowe, ale ich koszt często był nie do udźwignięcia przez młodych entuzjastów komputerów. Natomiast telewizor miał już wtedy prawie każdy w domu.

Listę tę otwiera cieszący się sporym zainteresowaniem program o grach komputerowych "Escape". Jest tak, choć telewizja Polonia 1 emitowała go zaledwie przez dwa lata, a miało to miejsce między 1996 a 1998 rokiem.

Z drugiej strony te 24 miesiące były bardzo ważnym czasem dla rozwoju polskiego gamingu, w czym odcinki popularnego "Escape'a" bardzo pomogły, pokazując na bieżąco nowości ze świata gier komputerowych w formie materiału filmowego. Oprócz fachowych recenzji hitów gamingowych program przedstawiał również relacje z ważniejszych imprez branżowych, a także prezentacje ciekawych stron internetowych dla graczy.

Warto wspomnieć, że autorami "Escape'a" byli redaktorzy legendarnego już pisma o grach komputerowych "Top Secret" a "głosem" jego odcinków został jeden z najlepszych polskich lektorów - Tomasz Knapik. Do dzisiaj niestety ostała się tylko garstka odcinków tego programu, które zawierają pokazy tak kultowych gier, jak choćby: "Tomb Raider" 1 i 2, "Fire Wind", "Harvester", "Darkening: Privateer II", "Toonstruck", "Wooden Ships", "Iron Men" czy "Eraser".

Na koniec wypada dodać, że po 20 latach przerwy w nadawaniu powstał odcinek specjalny "Escape'a" pt. "Powrót zza Grobu VII" zawierający świetnie przedstawioną recenzją topowej gry "Wiedźmin III". Jednakże nie znalazł on kontynuacji, aczkolwiek stanowi niewątpliwe godne pożegnanie z setkami tysięcy oddanych fanów.

"Joystick" to kolejny kultowy już program dla graczy, który w latach 1993-2000 pojawił się na antenie TVP 1. Przez większość czasu był prowadzony przez Tomasza Kozłowicza, choć przez pewien czas w roli prowadzącego zastępował go znany aktor - Wojciech Malajkat.

Każda osoba, która obejrzała choć jeden odcinek "Joysticka", zapewne pamięta, że składał się z trzech części. Pierwszą z nich była rywalizacja między nastoletnimi uczestnikami w grach komputerowych - a wyglądało to tak, iż w studiu siedziała cała klasa, a dwójka delikwentów przed monitorami próbowała uzbierać jak najwięcej punktów w danym tytule.

Jednak nie rywalizowali oni bezpośrednio ze sobą, tylko jeden grał po drugim - co w pewnym stopniu odbijało się na efektywności rywalizacji. Z perspektywy czasu można mieć też pewne "ale" do doboru gier, albowiem czasem wymykał się zdrowemu rozsądkowi, bo zamiast "szybkich szpili" odpalano skomplikowane symulatory i strategie, z którymi rywalizujący gracze często sobie nie radzili.

W "Joysticku" bez zarzutu natomiast prezentowała się część popularnonaukowa poświęcona szeroko pojętej informatyce, która z reguły trzymała dość wysoki poziom. Niewątpliwie jednak największą gwiazdą programu był Kazimierz Kaczor, który prowadził dział gier strategicznych. Wystarczy zresztą obejrzeć choć jedną z jego ostałych do tego czasu recenzji, żeby zdać sobie sprawę, że każdą omawianą grę przedstawiał z wielką pasją i charyzmą.

Jej prowadzącym był Marek Peryt - ceniony w naszym kraju popularyzator nowych technologii i jeden z pionierów informatyzacji w pierwszej połowie lat 90. Zważywszy na te zasługi, nie powinno dziwić, że program telewizyjny, który tworzył i prowadził w latach 1994-1995 bardzo dobrze wprowadzał widownię w tajniki raczkującego wtedy w naszym kraju Internetu.

"Komputerowa szkoła Marka Peryta" miała łącznie 19 odcinków podzielonych na dwie części, w których brodaty prowadzący w ciekawy sposób wykładał o komputerach, systemach operacyjnych i oprogramowaniu. Niektóre odcinki doczekały naszych czasów i można je obejrzeć na kilku kanałach YouTube.

Niestety 23 lutego tego roku pożegnaliśmy Marka Peryta, który zmarł na COVID-19. Niewątpliwie ten niestrudzony innowator polskiej informatyki zasługuje na poznanie jego dorobku. Nie tylko był kojarzony z programu telewizyjnego, był również cenionym wykładowcą uniwersyteckim, znawcą elektroniki i fizyki, a także popularyzatorem nauki.

"Spektrum" uchodził za prekursorski w naszym kraju program popularnonaukowy, poświęcony nauce i technice, który w zamyśle miał być uzupełnieniem programu "Sonda", ale bardzo szybko się usamodzielnił. Początkowo emitowany w "Dwójce" w każdą sobotę o godz. 18.30, a wraz z nadejściem 1985 r. przeniesiony przez Macieja Kosińskiego do bloku "3" w TVP 1.

Zresztą najlepiej o popularności "Spektrum" świadczy fakt, iż w 1984 roku jego autorzy Bogdan Borusławski i Tomasza Pyć zostali nagrodzeni "Złotym Ekranem" przez redakcję tygodnika "Ekran". Stało się tak, ponieważ było to pierwsze w Polsce dostępne dla mas źródło popularnonaukowej wiedzy o pecetach i związanym z nimi środowiskiem. Do kwietnia 1989 roku zrealizowano 183 odcinki programu.

Później w ramach bloku nauk ścisłych telewizyjnej "Jedynki", zrealizowano kilkanaście krótkich programów pod wspólnym tytułem "Spektrum". Jednak to nie było już to samo i ten słynny kiedyś program telewizyjny wczesną jesienią 1997 roku ostatecznie wyzionął ducha.

Dzisiaj niestety oficjalnie nie jest dostępny żaden spośród blisko 200 odcinków tego telewizyjnego informatora popularnonaukowego. Wobec tego pozostaje się tylko cieszyć ostałym do tej pory oryginalnym screenem czołówki programu wraz z podkładem muzycznym, stanowiącym początek utworu "Po drugiej stronie świata" Marka Bilińskiego.

Jest to kolejny program telewizyjny poświęcony szeroko pojętej problematyce informatycznej, który obecnie cieszy się prawdziwym kultem. Był emitowany raz w tygodniu w TVP 1 - od września 1990 do czerwca 2000 roku. Za wysoki poziom jego odcinków odpowiadał zespół ekspertów, w skład którego wchodzili: Tomasz Jordan, Tomasz Pyć i Jędrzej Wróblewski.

Niestety do naszych czasów przetrwało bardzo mało materiałów "Telekomputera" i na YouTube można znaleźć zaledwie 12 fragmentów tego programu — a pośród są tylko trzy całe odcinki z 1992, 1993 i 1995 roku. Mimo że jest ich bardzo mało, to i tak zawierają wiele ciekawych historycznie informacji m.in. o komputerach Amiga oraz systemach MS-DOS i Windows 95, a także reportaże, informatory oraz recenzje gier i dem.

W drugiej połowie lat 90. pokazywano dwa inne polskojęzyczne programy dla pasjonatów informatyki i gier, którymi były "Cyberia" i "Game One". Natomiast szeroko pojętą tematykę poruszał polsatowski "Multimedialny Odlot", którego w latach 1997-1999 współprowadził znany kompozytor Piotr Rubik.

Jednak ciężko je określić mianem "prekursorskich", ponieważ nie miały najlepszych notowań wśród ówczesnej widowni. A Wam - który z tych programów telewizyjnych podobał się najbardziej?