Nowoczesny system operacyjny uruchomiono na komputerze z 1993 roku

Na tle tych wszystkich problemów z nowoczesnymi procesorami,ciekawie jest zastanowić się nad pytaniem, jaki jest najstarszyprocesor, na którym można uruchomić współczesne oprogramowanie.Singapurski inżynier Yeo Kheng Meng nie tylko zastanowił się, alei zaprezentował coś, co musi budzić uznanie. Uruchomił nowoczesnysystem operacyjny na komputerze z 1993 roku, z procesorem AMD5x86,będącym ulepszonym klonem Intela 80486 (i486).

Współczesne systemy operacyjne projektowane są na architekturyprzynajmniej 32-bitowe (tak, wiemy że istnieją nowe systemy namaszyny 8-bitowe). Pierwszym 32-bitowym procesorem x86 byłoczywiście Intel 80386, pokazany po raz pierwszy w 1985 roku, aprodukowany aż do 2007 roku, ze względu na potrzeby rynku sprzętuwbudowanego. Wsparcie dla procesorów 80386 zostało już jednakdawno zarzucone. Od strony Windowsa ostatnim, który je wspierał,był Windows 95 (i to w szczególnych okolicznościach, nie wszystkiebowiem procesory 80386 można było nazwać faktycznie32-bitowymi). Od strony Linuksa, 80386 był jednak wspierany ażdo 2012 roku, porzucono go dopiero wraz z wydaniem kernela3.7.

Może więc kolejny 32-bitowy procesor, czyli 80486, a raczeji486, by użyć jego oficjalnej nazwy? Ten wprowadzony na rynek w1989 roku (i również produkowany do 2007 roku) procesor, z punktuwidzenia oprogramowania niewiele różni się od 80386, ma raptemkilka dodatkowych instrukcji. Ostatnim wspieranym systemem Microsoftu, któryuruchamiał się na takim sprzęcie, był Windows 98. A jak zLinuksem? Niespodzianka. Mamy 2018 rok, a Linux wciąż oficjalniewspiera i486.

To, że Linux wspiera tak starą architekturę nie oznacza, żeuruchomimy na tym jakąkolwiek normalną dystrybucję, oferującąskompilowane pakiety. Popularny Debian w 2016 roku porzucił wsparciedla starych procesorów Pentium, potrzebuje co najmniej procesora686/Pentium 2. Istnieje jednak dystrybucja, która nie powinna miećtakich ograniczeń. To Gentoo Linux, w którym wszystko kompilujemysobie sami, na taki sprzęt, jaki się nam podoba.

Pierwszy raz zainstalowaniem współczesnego Gentoo Linuksa na takstarym sprzęcie pochwalił się niejaki TheodoreHead, użytkownik serwisu Stack Exchange. Zrobił on to nalaptopie Compaq LTE Elite 4/75CX, korzystając z faktu, żeinstalator Gentoo jest skompilowany na i486, a później, podczasinstalacji można zrekompilować całe oprogramowanie na docelowąarchitekturę, w tym właśnie i486. Co najważniejsze, nie trzebatego robić na starożytnym procesorze, powolniejszym przecież nawetod procesora Raspberry Pi. Gentoo oferuje wygodne narzędziakompilacji skrośnej, dzięki której możemy przygotować pakietydla starej maszyny np. na nowiutkim Ryzenie Threadripperze.

Niestety Head oprócz swojego wpisu niczego nie pokazał, i tozainspirowało Yeo Kheng Menga, inżyniera z Singapuru, do własnej,lepiej udokumentowanej próby. Już wcześniej znany on był z takicheksperymentów, uruchomił wcześniej na komputerze i486 dystrybucjęDamn Small Linux, tyle że z kernelem 2.4.31, wydaną w 2005 roku.Działał też w drugą stronę, zainstalował np. na współczesnympececie Windowsa 3.11.

Aby cytując prezydenta Donalda Trumpa, uczynići486 wielkim znowu, pan Yeo sięgnął ponownie po swoją maszynęz procesorem i486, IBM PS/1 Consultant 2133 19C. Co ciekawe, to niejest tak naprawdę i486, ale jego kompatybilny klon, AMD5X86, taktowany zegarem 133 MHz, o wydajności porównywalnej zpierwszymi procesorami Pentium. Do tego 64 MB RAM (kto miał w1993 roku 64 MB RAM?), karta graficzna Cirrus Logic, karta Ethernetu10 Mbit/s, SoundBlaster 16, oraz jedyne elementy z naszych czasów,tj. sprzętowyemulator stacji dyskietek 1,44 MB oraz czytnik kart Flash,udających twarde dyski.

Zgodnie z sugestią pana Heada, kompilacja odbyła się na innym,nowocześniejszym komputerze, laptopie Thinkpad T430 z procesoremi7-3520M. Cały proces został w szczegółach opisanyna GitHubie – po kolei należy przygotować sobie dyskinstalacyjny Gentoo, skonfigurować sieć i SSH, przygotowaćpartycje, skopiować na dysk podstawowe pliki systemowe (stage3) izainstalować bazowy system. Później konfiguracja – irekompilacja kernela z odpowiednio ustawionymi flagami. Przy okazjiczłowiek przypomina sobie, jak to wyglądało kiedyś, gdy budowanielinuksowych kerneli było zajęciem dla każdego użytkownika.

Efekt jest spektakularny. Maszyna z 1993 roku startuje z pełnym,nowoczesnym systemem operacyjnym. Rozruch zajmuje jej 11 minut,wyłączenie 5,5 minuty. Można sobie na to wszystko popatrzeć napowyższym filmiku. Oczywiście o realnej pracy na takim sprzęcienie ma co myśleć, tu jednak trzeba uruchomić coś z epoki, np.DOS-a.

Jedno trzeba przyznać: poziom wsparcia oferowanego przez Linuksadla starożytnego sprzętu, jeszcze z minionego stulecia, jest poprostu niezrównany. Wygląda to tak, jakby wciąż byli ludzieopiekujący się tym kodem i sprawdzający, czy wszystko działadobrze w nowych kernelach.