Odsprzedaż kopii zapasowych jest nielegalna, wyrok TSUE uderza w handlarzy tanimi licencjami

Utrata oryginalnego nośnika oprogramowania pozbawia prawa doodsprzedania licencji bez zezwolenia producenta, i to nawet wówczas,jeśli nośnik oryginalny został zniszczony. Takie stanowisko zająłTrybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, wydając wyrok w sprawieC-166/15, dotyczącej odsprzedawania przez dwóch obywateli Łotwykopii zapasowych programów Microsoftu. Ta decyzja TSUE będzie miałakolosalny wpływ na rynek wtórnego oprogramowania, na którym dziśw bardzo niskich cenach kupimy podobno „oryginalne” Windowsy zładnymi nalepkami Microsoft COA.

Od 2012 roku producenci oprogramowania nie mogą w żaden sposóbograniczać prawa klientów do odsprzedaży zakupionych produktówsoftware’owych – wydane wówczas orzeczenie TrybunałuSprawiedliwości, bazujące na regule wyczerpywania prawa dodystrybucji, unieważniło wszystkie zapisy licencyjne, któremogłyby tego zabraniać.

Teraz jednak ETS musiał znaleźć rozwiązanie bardziejskomplikowanej sytuacji. Załóżmy, że nośnik sprzedanypierwotnemu nabywcy oprogramowania uległ jakiemuś uszkodzeniu,jednak posiadał on kopię zapasową – czy może on odsprzedaćswoje prawo do używania danego oprogramowania, oferując na wtórnymrynku egzemplarz kopii zapasowej, przy jednoczesnym zaniechaniuużywania innych ewentualnych kopii?

Pytanie nie było wcale abstrakcyjne. Chodziło o sprawękryminalną z Łotwy, gdzie panowie Aleksandrs Ranks i JurijsVasilevičs zostali oskarżeni o nielegalną sprzedaż kopiizapasowych oprogramowania Microsoftu. Sprzedali w ten sposób ponadtrzy tysiące kopii, co dla firmy z Redmond oznaczać miało szkodyna kwotę ponad 265 tys. euro.

Nie potrafiąc samodzielnie rozstrzygnąć tej sprawy, sąd wRydze zwrócił się do Trybunału, z pytaniem o dopuszczalnośćodsprzedaży kopii zapasowych oprogramowania w sytuacji gdyoryginalny nośnik został uszkodzony, oraz gdy pierwotny nabywcausunął swój egzemplarz kopii lub przestał z niej korzystać.

Zdaniem Trybunału taka sytuacja zmienia postać rzeczy. Zgodnie zunijnym prawem, posiadacz praw autorskich do oprogramowania mawyłączne prawo do tworzenia jego kopii lub zezwalania innym nakopiowanie. Wyjątkiem są kopie zapasowe, które może sporządzićnabywca licencji na używanie programu – wyłącznie w celuzabezpieczenia swojego prawa do korzystania z niego. Nabywca licencjina program może więc tworzyć kopie na własny użytek, ale jużnie może ich robić z myślą o odsprzedaniu. Możliwośćodsprzedawania kopii zapasowych oznaczałaby utratę przezwłaściciela praw autorskich wyłączności na powielanie programu.

Z uzasadnieniem wyroku Trybunału Sprawiedliwości można zapoznaćsię na stronach serwisu InfoCuria.Jest ono dość ciekawe, gdyż odrzucone w nim zostaje stanowiskoMicrosoftu oraz rządów Włoch i Polski, jakoby reguławyczerpania prawa dystrybucji miała zastosowanie wyłącznie wodniesieniu do oryginalnego nośnika materialnego, (…) a niew odniesieniu do nośnika materialnego tej kopii, który nie jestoryginalny. Ma to o tyle istotne znaczenie, że nie podważaprawa do odsprzedaży licencji na oprogramowanie rozpowszechniane np.drogą cyfrową, gdzie trudno mówić o oryginalnym nośniku. ETSswoją interpretację wywodzi z czegoś innego – z wyłącznościwłaściciela praw autorskich na powielanie.

Pozostaje oczywiście pytanie, co jest oryginalnym nośnikiemmaterialnym licencjonowanej kopii w odniesieniu do oprogramowaniarozpowszechnianego jako preinstalowane na systemie komputerowym(licencje OEM). Tu wydaje się, że należałoby wskazać po prostuna pamięć masową – dysk twardy lub napęd SSD komputera.Odsprzedaż samych licencji bez takiego nośnika, jedynie z linkamiprowadzącymi do np. stron producenta pozwalających na pobranieobrazów ISO, w świetle tego wyroku jest po prostu naruszeniem ramprawa do odsprzedaży.