Policjant każe odblokować telefon. Czy masz prawo odmówić?

Może się zdarzyć, że policjant zatrzyma nas na ulicy i zażąda odblokowania telefonu. Czy w takiej sytuacji mamy prawo odmówić? Poprosiliśmy o odpowiedź specjalistę.

Smartfony nie tylko pozwalają nam pozostawać w kontakcie ze znajomymi i rodziną, ale również przeglądać bieżące informacje oraz nagrywać i fotografować różne zdarzenia. Ta ostatnia funkcja współczesnych telefonów powoduje, że w trakcie interwencji służby mundurowe mogą kazać nam odblokować urządzenie. Warto w tej sytuacji znać swoje prawa.

W prawie anglosaskim służby mogą otrzymać dostęp do danych urządzenia wyłącznie za zgodą właściciela lub po otrzymaniu prawomocnego wyroku sądu. Pod tym względem polskie przepisy nie są jednak jednoznaczne. Sprawia to, że kwestia odblokowania telefonu na żądanie policji jest przedmiotem interpretacji prawników.

O pomoc w rozstrzygnięciu tej sprawy poprosiliśmy dra hab. Szymona Pawelca z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. – W największym skrócie można powiedzieć, że jednym z podstawowych elementów zasady prawa do obrony i jednym z fundamentów rzetelnego procesu karnego jest zakaz zmuszania kogokolwiek do dostarczania dowodów na swoją niekorzyść – pokreślił nasz rozmówca.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Jest to zgodne z art. 183 Kodeksu postępowania karnego, który stwierdza m.in., że "świadek może uchylić się od odpowiedzi na pytanie, jeżeli udzielenie odpowiedzi mogłoby narazić jego lub osobę dla niego najbliższą na odpowiedzialność za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe". W oparciu o ten przepis prawnicy twierdzą, że nie ma obowiązku odblokowania telefonu na żądanie policjanta, jeśli w pamięci urządzenia mogą znajdować się obciążające nas materiały. Sprawa ma jednak więcej aspektów.

Jeśli stróż prawa nabierze na przykład podejrzeń, że urządzenie nie należy do nas, może zażądać sprawdzenia numeru IMEI, czyli specjalnego ciągu cyfr, który pozwala ustalić, czy telefon nie został zgłoszony jako skradziony. Wtedy również możemy odmówić odblokowania urządzania, ale policjant może nas zatrzymać na 48 godzin i spróbować uzyskać do niego dostęp. Wiąże się to jednak z długimi procedurami – służby muszą przedstawić szereg dokumentów oraz powołać biegłego informatyka, który włamie się do pamięci telefonu.

Podsumowując, służby nie mogą zażądać od nas odblokowania smartfona, ale jeśli podejrzewają, że znajdują się na nim dowody popełnienia poważnego przestępstwa, mają legalną możliwość włamania się do pamięci urządzenia w celu pozyskania ważnych danych.