Rembrandt został „wskrzeszony” dzięki analizie danych i drukarce 3D

Czy na podstawie zestawu obrazów można odtworzyć charakter osoby, która je namalowała? Czy można w ten sposób odkryć, co czyni ją mistrzem i sprawia, że obrazy zachwycają kilkanaście pokoleń? Do tego właśnie dąży projekt „The Next Rembrandt”, w którym sztuczna inteligencja uczy się naśladować mistrza.

„The Next Rembrandt” przypomina Park Jurajski. Podobnie jak w książce Crichtona, tu również podjęto próbę odtworzenia czegoś wielkiego na podstawie szczątkowych danych. W książce było to DNA dinozaura, wydobyte z krwi, której napił się owad nim został uwięziony w bursztynie. W projekcie „Next Rembrandt” szczegółowa analiza obrazów ma posłużyć do opracowania ich specyficznego kodu i stworzenia dzieła, które mogłoby uchodzić za namalowane przez mistrza światłocienia.

Sztuczna inteligencja, która bierze udział w projekcie, bardzo szczegółowo analizuje sposób malowania Rembrandta. Jako materiał źródłowy posłużyły wysokiej jakości kopie obrazów, dodatkowo powiększone i wyostrzone. Łącznie wykorzystano 346 dzieł. Komputer nie tylko opracuje technikę, czyli mieszanie barw i sposób ich nakładania, ale także opracuje profil demograficzny najczęściej malowanego tematu. Twórcy projektu zdradzili, że jest to mężczyzna rasy kaukaskiej z zarostem, w wieku od 30 do 40 lat, ubrany na czarno i z nakryciem głowy. Modele zazwyczaj spoglądają w prawo. Analiza ponad 60 punktów na twarzach modeli pozwoliła opracować statystyczny model twarzy, jaką namalowałby sam Rembrandt.

Maszyna opracowała 148-megapikselową mapę obrazu. Określenie „mapa” jest tu bardzo na miejscu, gdyż poza barwami algorytm przygotował także mapę grubości warstw farby. Oczywiście takiego obrazu nie można po prostu wydrukować na papierze, dlatego też projekt skorzystał z drukarki 3D, która nanosiła kolejne warstwy.

347 lat po śmierci artysty w Holandii pokazany został obraz, który można nazwać jego dziełem. Obraz to nie tylko odtworzony model w odpowiedniej odzieży, ale też sposób, w jaki namalowałby go Rembrandt. Niektórzy twierdzą, że analiza danych i głębokie uczenie pozwoliły na chwilę wskrzesić mistrza, tworząc dzieło niepowtarzalne. Nie ma jednak szans na to, by zostało umieszczone w Rijksmuseum obok Straży nocnej.

Rozważania nad naturą tego projektu znów przywodzą mi na myśl Hyperiona Dana Simmonsa, w którym TechnoJądro odtworzyło Starą Ziemię i wiele znamienitych postaci. W części piątej powieści pojawia się cybryd posiadający wspomnienia i osobowość poety Johna Keatsa, zrekonstruowaną na podstawie jego wierszy i informacji o nim.

Kto wie, czy jeśli technika dalej będzie poruszać się w tym kierunku, rekonstrukcje artystów nie będą chodzić wśród nas. Być może zostaną wykorzystane do zakończenia dzieł nieukończonych i w końcu dowiemy się, jak miała skończyć się Tajemnica Edwina Drooda Dickensa albo Proces Kafki. Ale czy można wierzyć takiej rekonstrukcji? Obawiam się, że prędzej wejdziemy w złoty wiek dobrych reprodukcji i jeszcze lepszych fałszerzy.

Można jeszcze zapytać dlaczego Rembrandt? Sponsorem projektu jest holenderski bank ING, co zapewne tłumaczy wybór najważniejszego malarza złotego wieku Holandii jako obiektu badań. Udział w nim bierze także Microsoft, muzeum Rembrandthuis (Dom Rembrandta), Mauritshuis Museum i politechnika w Delft.