Konfiskata rozszerzona: w Polsce ministra Ziobry podsłuch i inwigilacja bez granic

Od wprowadzenia w życie zapisów ustawy antyterrorystycznejminęło już kilka miesięcy, przyzwyczailiśmy się do życia wkraju, w którym bez podania operatorowi naszych danych już z kartyprepaid nie skorzystamy. To jednak nie koniec poszerzaniamożliwości, jakimi cieszyć się będą w Polsce wiadomesłużby. Ministerstwo Sprawiedliwości niepostrzeżenie otworzyłodrogę do totalnej inwigilacji obywateli w swoim projekcie ustawy otzw. konfiskacie rozszerzonej.

Pod pretekstem dostosowania polskiego prawa do unijnej dyrektywy wsprawie zabezpieczenia i konfiskaty narzędzi służących dopopełnienia przestępstwa i korzyści pochodzących z przestępstwa,Ministerstwo Sprawiedliwości chce ustanowienia niezbędnych środkówdo umożliwienia wykrycia i śledzenia mienia, które miałoby byćobjęte zabezpieczeniem i konfiskatą. Jednym z tych niezbędnychśrodków ma być zastosowanie tzw. kontroli operacyjnej.

Resort ministra Ziobry podkreśla, że uczciwi obywatele nie mająsię czego bać. Chodzi jedynie o przejmowanie majątków, którychnielegalnie dorobiły osoby działające niezgodnie z prawem. Problemjednak w tym, że zakres uprawnień przyznanych służbom pozwalazainteresować się wszystkimi. „Pluskwy”, nagrywanie prywatnychrozmów telefonicznych, kontrolowania e-maili, śledzeniainternetowej aktywności – to wszystko stanie się możliwe wznacznie szerszym zakresie niż dzisiaj. Jeszcze przed oficjalnymwszczęciem śledztwa służby będą mogły sięgnąć po kontrolęoperacyjną, posiadając uzasadnione przekonanie, że doszłodo złożenia fałszywych zeznań czy stworzenia fikcyjnych dowodów,albo też że może dojść do utrudnień w prowadzeniu śledztwa.

W ten sposób nie będzie trzeba nawet wykazywać, że chodzi owykrycie sprawców przestępca. Pod pozorem poszukiwania mieniapochodzącego z przestępstwa można będzie przeprowadzać kontroleoperacyjne nie tylko u podejrzanych, ale też u osób, które mogłymieć choćby przypadkowy związek ze sprawą (np. kupiły ukradzionewcześniej auto).

Proponowana nowelizacja rozszerza też możliwości orzekaniasądów o konfiskacie mienia i przejmowania prywatnych firm przezpaństwo (za pomocą instytucji zarządcy przymusowego, powoływanegow razie podejrzenia, że przedsiębiorstwo zostało wykorzystane dopopełnienia przestępstwa). W połączeniu z nowelizacją kodeksupostępowania karnego, która pozwoli prokuraturze decydować ozałożeniu podsłuchów w razie uznania, że jest to konieczne dowykrycia mienia zagrożonego przepadkiem, daje to organom państwowymogromne możliwości ingerowania w działalność prywatnego biznesu.

Helsińska Fundacja Praw Człowieka już określiła pomysłyMinisterstwa Sprawiedliwości jako kolejną ingerencję ustawodawcy wprawo do prywatności, która obejmie bardzo dużą liczbęprzypadków, w tym nawet czyny błahe. Z kolei Fundacja Panoptykonzauważa, że w razie zwiększania uprawnień służb powinno sięzwiększać też gwarancje przysługujące obywatelom, tymczasemniczego takiego w projekcie ustawy nie ma – ani słowa o obowiązkuinformowania o inwigilacji, ani zapewnieniu tajemnicy obrończej.

Trudno będzie zniechęcić Ministra Ziobrę do tego pomysłu, takbliskiego jego wizji działania organów systemu sprawiedliwości.Zaniepokojeni sytuacją obywatele najlepiej by zainteresowali siędostępnyminarzędziami, które mogą ich komunikację elektronicznąuodpornić na kontrolę operacyjną. Bez względu bowiem na to, czyMinisterstwo Sprawiedliwości ma rację, czy jej nie ma, matematykapo prostu nie jest po stronie ministerstwa. Żyjemy w świecie, wktórym ukryć informację jest daleko łatwiej niż ją ujawnić –a potrzebnej do tego ujawnienia mocy obliczeniowej nie da sięstworzyć za pomocą ustawy.