Monitorowanie nie tylko towarów: każdy kierowca i każdy pasażer może znaleźć się w bazie GDDKiA

W Sejmie trwają prace nad przedstawionym przez rząd premierSzydło projektem ustawy o systemie monitorowania drogowego przewozutowarów. Wydawało się, że to kwestia dla większości obywatelinieistotna, ot po prostu firmy przewozowe będą musiały dopełnićpewnych nowych formalności, celem zwiększenia bezpieczeństwa ruchudrogowego. Sęk w tym, że w ostatniej chwili do ustawy trafiłapoprawka Ministerstwa Finansów, która znacząco zmienia zakresoddziaływania ustawy, zamieniając ją w prawne narzędzieinwigilacji milionów kierowców.

Fundacja Panoptykon uzyskała dostęp do proponowanychzmian w brzmieniu ustawy. Nakładają one w praktyce naGeneralnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) obowiązekstworzenia bazy danych o podróżach każdego kierowcy. W bazieznalazłyby się zdjęcie każdego samochodu (z tablicamirejestracyjnymi), wizerunek kierowcy i jego ewentualnych pasażerów,oraz przebieg jego trasy po autostradach i drogach krajowych. Zzapisów poprawki wynika, że informacje te mogłyby byćprzechowywane w nieskończoność, jedynie co 12 miesięcy GDDKiAmiałby usuwać informacje uznane za „zbędne”.

Cały ten zbiór informacji ma być na żądanie udostępnianywszystkim organom odpowiedzialnym za ochronę bezpieczeństwa iporządku publicznego. Na żądanie, także drogą elektroniczną,bez pisemnego wniosku. Ministerstwo chce, by wystarczającymuzasadnieniem dla takiego elektronicznie przesłanego wniosku byłrodzaj lub zakres wykonywanych zadań albo prowadzonejdziałalności.

Dane gromadzone m.in. przezurządzenia systemu viaToll już dzisiaj budzą zainteresowaniesłużb. Fundacja Panoptykon informuje, że tylko w 2014 roku służbyuzyskiwały do nich dostęp 1322 razy – przechodząc jednak dośćskomplikowaną procedurę. Teraz gdy wystarczy wysłać e-maila zzapytaniem (albo wręcz po prostu zalogować się do interfejsu bazyinformacji GDDKiA), takich zapytań na pewno zrobi się więcej.

Więcej będzie też źródełdanych, bo przecież zmiana systemu poboru opłat ma się wiązać zrozbudową sieci kamer na drogach. Po przyjęciu nowej ustawy możliwestanie się kontrolowanie trasy każdego pojazdu na drogach krajowychi autostradach, na właściwie każde żądanie każdej służby.

Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych pomysłem zachwyconyniejest. Stwierdził, że na pierwszy rzut oka propozycje kreująnieuzasadnione i nadmierne z punktu widzenia zasad ochrony danychosobowych kompetencje dla GDDKiA oraz organów, służb i instytucjipaństwowych (…) oraz że należy uznać za niecelowewprowadzanie zmian wg propozycji GDDKiA do niemalże ukończonychrządowych prac legislacyjnych. Czy rządowe zespołylegislacyjne spojrzą na sprawę tak samo? Biorąc pod uwagę to, zjakim entuzjazmem przystąpiły do prac nad systemem usieciowiającymkasy fiskalne i tworzącym centralnyrejestr wszystkich transakcji, to chyba nie ma co na to liczyć.