NFZ za darmo ułoży ci dietę. Ekspert radzi, czy warto skorzystać

Z narzędzia Diety NFZ korzystało pod koniec ubiegłego roku kilkaset tysięcy użytkowników. Aplikacja jest dostępna już od 2019 r., jednak wiele osób wciąż może nie wiedzieć o jej istnieniu. Sprawdziliśmy, jak działa, i porozmawialiśmy o niej z Kamilem Paprotnym, który specjalizuje się w dietetyce klinicznej.

Warto zacząć od wytłumaczenia tego, czym tak właściwie są Diety NFZ. Jak czytamy w serwisie Ministerstwa Zdrowia i Narodowego Funduszu Zdrowia, jest to "miejsce, w którym NFZ promuje zdrowe nawyki żywieniowe i wspiera osoby z chorobami przewlekłymi w wyborze odpowiedniego menu".

Co należy podkreślić, narzędzie jest całkowicie darmowe i można z niego korzystać na dowolnej platformie. Diety NFZ działają w przeglądarkowej wersji na komputerze oraz jako element aplikacji mobilnej moje IKP, którą można zainstalować na smartfonach z Androidem i iOS.

W teorii zatem wobec narzędzia można mieć duże oczekiwania. Tysiące przepisów opracowanych przez dietetyków, porady na temat zdrowego odżywiania i możliwość planowania posiłków z kilkutygodniowym zapasem. W praktyce jednak tego typu aplikacja musi nie tylko dobrze się prezentować i obiecywać szereg korzyści, ale też być wiarygodna i skuteczna. Sprawdziliśmy wszystkie z tych aspektów, konsultując się z dietetykiem klinicznym Kamilem Paprotnym.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Podczas tworzenia aplikacji dla szerokiego grona odbiorców warto pamiętać o tym, by jej obsługa nie stanowiła problemów dla żadnego użytkownika. W Dietach NFZ znajdziemy programy żywieniowe przeznaczone m.in. dla seniorów. Twórcy oprogramowania musieli więc zadbać o to, by obsługa przebiegała sprawnie bez względu na zaawansowanie w użyciu komputera lub smartfona.

Diety NFZ na pierwszy rzut oka nie sprawiają żadnych trudności w obsłudze. Rejestracja jest intuicyjna i przebiega bez jakichkolwiek przeszkód. Należy jednak wiedzieć, gdzie w ogóle szukać narzędzia w aplikacji. Po uruchomieniu moje IKP, należy wybrać opcję "Profilaktyka", a następnie "Twoje plany żywieniowe".

Pamiętaj, że logowanie do konta moje IKP i Diet NFZ nie jest tożsame. Oznacza to, że do narzędzia generującego diety musisz założyć osobne konto. Można to jednak zrobić bezpośrednio z poziomu wspomnianej aplikacji moje IKP lub na stronie internetowej.

Asystent rejestracji prowadzi użytkownika przez cały proces i nie ma w jego trakcie poleceń, które wymagają nadmiernego zaangażowania. Założenie konta odbywa się poprzez stronę internetową (diety.nfz.gov.pl). Działa ona w aplikacji i nie trzeba jej uruchamiać w zewnętrznej przeglądarce.

Kiedy rejestracja zostanie zakończona i użytkownik zaloguje się na swoje konto, strona główna w sieci lub w wersji mobilnej nie pozostawia wątpliwości związanych z działaniem konkretnych funkcji. Serwis doskonale eksponuje najważniejsze funkcjonalności – użytkownik może w jednym miejscu obliczyć swoje BMI i kliknięciem wybrać interesujący go plan żywieniowy.

Ustalanie diety przebiega równie sprawnie co rejestracja. Wystarczy wybrać spośród 11 opcji (Classic, Cukrzyca, Depresja, Hashimoto, PCOS, Nadciśnienie, Nadwaga i otyłość, Rodzina, Senior, Wege, Zaparcia) i wskazać kaloryczność na podstawie obliczonego BMI.

Kolejny krok to wybór liczby posiłków, wykluczenie wybranych produktów z diety (laktoza, gluten, ryby i owoce morza lub mięso – dla niektórych taki zestaw będzie wystarczający, jednak lista mogłaby zawierać więcej alergenów do wykluczenia) oraz zaznaczenie w kalendarzu okresu, dla którego aplikacja ma wygenerować dietę.

Dietetyk Kamil Paprotny wyjaśnia, że aplikacja przygotowana przez NFZ jest generalnie dobra dla większości. Są jednak pewne wyjątki, o których należy pamiętać podczas instalowania oprogramowania i dalszego korzystania z wygenerowanego jadłospisu.

– Diety są ukierunkowane na jedną chorobę – wyjaśnia dietetyk. – Nie będą doskonałe dla kogoś, kto choruje na więcej niż jedną jednostkę chorobową – kontynuuje. Oznacza to, że dla osób monohorobowych, czyli takich, które zmagają się np. tylko z cukrzycą, Diety NFZ będą wystarczające – najczęściej jednak dla osób, które zostały wyedukowane w żywieniu.

Z kolei w przypadku osób, które nie mają żadnych chorób włączenie do swojego tygodniowego jadłospisu aplikacji NFZ nie wiąże się z żadnymi trudnościami. – Dla większości taka aplikacja jest bardzo dobrym rozwiązaniem - ocenia Paprotny.

– Diety generowane przez aplikację mojeIKP są zróżnicowane i różnorodne w kontekście składników – mówi Paprotny, wskazując zalety aplikacji. Podkreślić należy, że oprogramowanie dostarcza dużą bazę posiłków, która bynajmniej nie jest monotonna.

– Baza posiłków jest dość duża, ale zależy od chorób – zauważa Paprotny. Dietetyk posłużył się przykładem diet klasycznych oraz dla seniora. Podkreśla, że jadłospis w przypadku tej pierwszej jest bardziej rozbudowany.

W świetle tego, jak rozbudowaną liczbę przepisów można znaleźć w dietach proponowanych przez NFZ, rozwiązanie należy traktować nie tylko jako propozycje menu na konkretny okres. To również narzędzie, które sprawi, że sporadyczny brak pomysłu na obiad lub inne posiłki nie będzie już problemem.

Ekspert zapytany o to, czy diety prezentowane w aplikacji mojeIKP mają jakiekolwiek mankamenty, zwraca uwagę na kilka szczegółów. – Ludzie mogą nie znać niektórych składników sugerowanych przez Diety NFZ – mówi. Chodzi m.in. o amarantus czy awokado, które dla wielu nie stanowią produktów pierwszej potrzeby.

Paprotny zwraca też uwagę na kwestie czysto ekonomiczne. Zdarzają się sytuacje, że generowana w aplikacji dieta na cały tydzień zawiera składnik do wykorzystania tylko raz – i to w niewielkiej ilości.

Dla przykładu, w siedmiodniowym jadłospisie Diet NFZ może się znaleźć kilkadziesiąt mililitrów napoju migdałowego do wykorzystania tylko w jednym przepisie. Jego zakup wiąże się z koniecznością wydatku rzędu kilku lub kilkunastu złotych (poj. 1 l).

W takich sytuacjach warto być w kontakcie z dietetykiem lub mieć wiedzę na temat żywienia, aby znaleźć alternatywę dla konkretnego produktu lub wiedzieć, gdzie jeszcze można go wykorzystać.

Paprotny wyjaśnia, że konsultacja z dietetykiem wystarczy, aby rozwiązać problem ze znalezieniem zamiennika dla nieznanego lub drogiego produktu. Przydaje się też edukacja w kontekście żywienia człowieka, by samodzielnie podjąć decyzję w tym zakresie.

Przepisom proponowanym przez NFZ można też ufać, jeśli chodzi o kaloryczność posiłków. – Kalorie poszczególnych posiłków zgadzają się z rzeczywistością – mówi ekspert.

Dietetyk zauważa jednak, że mogą pojawiać się niewielkie wahania liczby kalorii przyjmowanych dobowo, jeśli użytkownik decyduje się na wymianę posiłków w aplikacji. W takich sytuacjach może się zdarzyć, że dieta 2 tys. kcal będzie nieco bardziej lub mniej kaloryczna – są to jednak niewielkie wahania rzędu 100-200 kcal.

Paprotny podsumowuje w rozmowie z WP Tech, że narzędzie Diety NFZ dla większości (szczególnie zdrowych) są dobrym rozwiązaniem. – Błędy w tym rozwiązaniu się nie zdarzają, a przynajmniej nie dostrzegłem ich podczas swojej pracy – zauważa.

Wspomnieć też należy, że NFZ nie uwzględnia w swoich dietach specjalnych jadłospisów do wielu innych chorób (np. problemy nerkowe, wątrobowe, nowotwory etc.). Tego typu schorzenia wymagają natomiast specjalistycznej wiedzy klinicznej z zakresu żywienia i konsultacja z dietetykiem jest w tym przypadku konieczna.

Biorąc pod uwagę fakt, że aplikacja jest systematycznie rozwijana i to, że jej obsługa pod kątem technicznym jest intuicyjna, Diety NFZ mogą stanowić wsparcie dla każdego, kto chce przyglądać się swojej diecie codziennej lub ma określone cele związane ze wzrostem lub utratą wagi. W przypadku poważnych schorzeń, warto zasięgnąć konsultacji z dietetykiem klinicznym.