Reseller oprogramowania wygrywa z producentem: ograniczanie odsprzedaży licencji nielegalne

Zła to wiadomość dla firm software'owych, które chciałyby miećwpływ na to, co ich klienci robią po zakupie licencji na ichoprogramowanie. Sąd w Hamburgu potwierdził, że unijne normy wzakresie ochrony praw autorskich nie pozwalają na stosowanie wumowach z klientami klauzul zabraniających odsprzedaży nabytegooprogramowania na rynku wtórnym, podtrzymując tym samym skargę firmySusensoftware GmbH, utrzymującej, że niemiecki gigant informatycznySAP stosuje nielegalne praktyki rynkowe, ograniczające prawo doobrotu oprogramowaniem na rynku wtórnym.Obecnie firmy korzystające z oprogramowania SAP muszą wyrazićzgodę na warunki licencji podyktowane przez producenta. Są w nichzapisy, które pozwalają SAP-owi unieważnić licencję w razie jejodsprzedaży stronie trzeciej, która nie uzyskałaby na to zgodyniemieckiego producenta i zobowiązała się do wykorzystywaniaoprogramowania tylko w sposób dopuszczony licencją sposób. SAPzastrzegał sobie też prawo odmowy zgody na taką sprzedaż w każdymwypadku, który uznany zostałby za zagrażający jego interesom.Klauzula ta została jednak, w wyroku w sprawie założonej przezhandlującą używanym oprogramowaniem firmę Susensoftware, unieważnionaprzez sąd krajowy w Hamburgu. Powołano się tutaj na zasadęwyczerpania prawa własności (Erschöpfungsgrundsatz), z którejwynika, że wprowadzenie do obrotu na rynku danego produktu przezproducenta lub inny uprawniony przez niego produkt powoduje utratę wstosunku do tego egzemplarza produktu praw wyłącznych – może onwięc stać się przedmiotem dalszych transakcji, w tym odsprzedaży.Jedynym prawem, jakie pozostaje producentowi, jest prawo do kontrolidalszego wypożyczania programu.[img=deal]To nie wszystko – za nielegalną uznano także drugą klauzulęw porozumieniu licencyjnym podpisywanym przez SAP z klientami, którenakładało na nich obowiązek informowania producenta o tym, że użylioprogramowania SAP w sposób inny, niż uzgodniony w warunkach umowy. Wrazie takiej transgresji, klienci zobowiązani byli do zakupieniadodatkowych licencji, pokrywających nowe obszary zastosowań.Z orzeczenia hamburskiego sądu wynika, że zapis taki jestnieważny, ponieważ zmusza użytkowników oprogramowania SAP donabywania dodatkowych licencji wyłącznie od SAP – nie mogą ichnabyć od niezależnych sprzedawców, takich jak Susensoftware. Jest tonaruszenie niemieckich praw przeciwko nieuczciwejkonkurencji. W wyroku sąd nawiązał do analogicznej sprawy, wktórej stronami były firmy UsedSoft i Oracle, i w której ostatecznywyrok wydał Europejski Trybunał Sprawiedliwości, podtrzymując w tensposób prawo użytkowników do odsprzedaży licencji na oprogramowaniestronom trzecim. SAP jednak nie składa broni. W oświadczeniu dla niemieckiej prasystwierdzono, że odsprzedaż używanego oprogramowania wciąż niebędzie bezwarunkowa, podkreślonoteż, że na podstawie doniesień mediów można odnieść błędnewrażenie, że klienci SAP mogąodsprzedawać swoje licencje bez ograniczeń. Tymczasem w wypadku np.nabycia licencji zbiorczych nie można odsprzedać jedynieniewykorzystywanych licencji na pojedyncze stanowiska.Igor Barabash, ekspert od sprawwłasności intelektualnej z monachijskiej firmy Out-Law.com,podkreśla,że sprawa jest bez precedensu – po raz pierwszy powodem niejest producent oprogramowania, chcący chronić swój biznes przezblokowanie rynku wtórnego, lecz reseller, który oskarża producentaoprogramowania o nielegalne praktyki, stawiające konkurencję wniekorzystnej sytuacji i naruszające zasady uczciwej konkurencji.Niemieckie prawo pozwala na wnoszenie takich spraw, także wtedy, gdymiędzy stronami nie ma żadnego bezpośredniego związku. Według Barabasha, teraz SAPodwoła się od wyroku w nadziei, że jeśli nawet sąd wyższej instancjinie unieważni wyroku sądu w Hamburgu, to szczegółowe wytyczne, którepojawią się w kwestii dopuszczalności stosowania poszczególnychklauzul, w praktyce uniemożliwią odsprzedaż oprogramowania na rynkuwtórnym. Ekspert wierzy jednak, że niemieckie sądy będąinterpretowały te wytyczne w taki sposób, który okaże się korzystnydla resellerów.