Sprzedaż "używanego" oprogramowania. Ekspert tłumaczy niuanse

Zgodnie z obowiązującym prawem europejskim oraz interpretacją sądową, każdy klient, który nabył wieczystą licencję na oprogramowanie w ramach Europejskiego Obszaru Gospodarczego, ma prawo przekazać własność zakupionego egzemplarza oprogramowania innej osobie.

To oznacza, że możliwość obrotu tzw. "używanym" oprogramowaniem jest dozwolona dla kopii, które są już w pełni wykorzystane, a więc nie podlegają już prawu decydowania o ich obrocie. Mówimy tutaj o egzemplarzach, które nie są już objęte autorskimi prawami majątkowymi - tłumaczy dla dobrychprogramów Jakub Šulák, założyciel i CEO Forscope.

Takie prawo wynika z kilku źródeł, w tym z postanowień Dyrektywy Parlamentu Europejskiego z 23 kwietnia 2009 roku oraz orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z 3 lipca 2012 roku. Od momentu wydania tego orzeczenia przez TSUE, producenci oprogramowania działający na terenie Unii Europejskiej nie mają prawa wprowadzać zakazu transferu licencji.

Przed wydaniem orzeczenia, takie klauzule były często spotykane w umowach sprzedaży, regulaminach i warunkach produktu. Teraz jednak, nawet jeśli umowa licencyjna między producentem a pierwszym nabywcą zakazuje bezpośredniej odsprzedaży oprogramowania, producent nie ma prawa sprzeciwić się takiemu działaniu, ponieważ taki zakaz byłby sprzeczny z prawem obowiązującym na rynku europejskim.

Warto jednak podkreślić, że powyższe zasady nie mają zastosowania do oprogramowania, które jest dostępne w formie subskrypcji. W takim przypadku nie mówimy o prawie własności, a jedynie o ograniczonym czasie korzystania z usługi, co uniemożliwia dalszą odsprzedaż.

Przeniesienie własności wieczystej licencji na oprogramowanie wymaga spełnienia kilku warunków. Należy udokumentować pochodzenie oprogramowania i udowodnić, że licencja została udzielona na czas nieokreślony w zamian za jednorazową opłatę. Pierwszy nabywca musi opłacić oprogramowanie w pełni, a każdy kolejny musi odinstalować i dezaktywować odsprzedawany egzemplarz. Dodatkowo, oprogramowanie musiało być pierwotnie sprzedane i używane na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) i podlegać obrotowi tylko na rynkach należących do tego obszaru.

Prawo własności i legalność używanego oprogramowania są potwierdzane za pomocą dokumentacji dostarczonej klientowi podczas zakupu. Dokumenty te zawierają szczegółowe informacje, takie jak pochodzenie oprogramowania, numer umowy licencyjnej i oświadczenie o odinstalowaniu oprogramowania przez poprzedniego właściciela. W razie audytu, udowodnienie legalności zakupu używanego oprogramowania jest bardzo proste.

Korzystanie z używanych licencji wieczystych nie jest ograniczone tylko do osób prywatnych. Instytucje publiczne, które planują zakup oprogramowania, mogą również skorzystać z rynku wtórnego, na przykład poprzez przetarg. Wszyscy dostawcy oferujący tego typu produkty powinni być równorzędnie dopuszczani do udziału w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego. Wprowadzanie nieuzasadnionych ograniczeń, które wykluczają takich dostawców z procedury przetargowej, jest niezgodne z zasadami uczciwej konkurencji, równego traktowania i odpowiedzialnego gospodarowania środkami publicznymi. Takie praktyki mogą prowadzić do opóźnień w realizacji zamówień publicznych i zakłóceń w planach zakupowych, gdyż nieuzasadnione ograniczenia mogą być łatwo zakwestionowane i zaskarżone, co potwierdzają wyroki odpowiedników Krajowej Izby Odwoławczej w różnych krajach Unii Europejskiej.

Używane oprogramowanie można nabyć nawet o 70 proc. taniej niż nowe. W przypadku zakupu licencji w setkach egzemplarzy możliwe jest wygenerowanie oszczędności rzędu wielu tysięcy złotych. Z punktu widzenia codziennego użytku nie ma różnicy między "nowym" a "używanym" oprogramowaniem – to wciąż ten sam produkt. Używane oprogramowanie otrzymuje wszystkie aktualizacje zabezpieczeń, poprawki i łatki bezpieczeństwa wydane przez producenta, zgodnie z polityką cyklu życia dla danego produktu – dokładnie tak samo, jak nowy produkt zakupiony bezpośrednio od dystrybutora. Co więcej, używana licencja umożliwia dostęp do tych samych funkcji, narzędzi i podstawowego wsparcia technicznego, jakie producenci oprogramowania oferują dla nowych produktów zakupionych bezpośrednio u nich.