Zwalczanie nadużyć w komunikacji elektronicznej. Oto atuty ustawy

Zjawisko cyfrowych zagrożeń staje się coraz bardziej powszechne i konieczne jest odpowiednie reagowanie. Pomocą jest przyjęta niedawno ustawa o zwalczaniu nadużyć w komunikacji elektronicznej. To istotny krok w kierunku zwiększenia poziomu bezpieczeństwa cyfrowego w Polsce.

Janusz Cieszyński, minister cyfryzacji, podkreśla, że ustawa stanowi mocną odpowiedź na najczęściej występujące zagrożenia cyfrowe, z którymi zetknął się prawie każdy Polak korzystający z internetu i telefonii komórkowej. Dzięki tej ustawie, przestępcy będą mieli znacznie trudniej przeprowadzić ataki takie jak oszustwa telefoniczne, SMS-owe, tworzyć fałszywe e-maile czy spreparowane strony internetowe.

Jednak wyjątkowość tej ustawy polega nie tylko na tym, że wprowadza nowe rozwiązania, ale także na tym, że podnosi do rangi ustawowej pewne mechanizmy, które już teraz funkcjonują i okazały się niezwykle skuteczne.

Wojciech Pawlak, dyrektor Państwowego Instytutu Badawczego NASK, podkreśla, że zwalczanie nadużyć w komunikacji elektronicznej to jedno z zadań, jakie postawione są przed Instytutem. Nowa ustawa jest tego doskonałym przykładem, ponieważ nadaje wyższą rangę rozwiązaniom, które już zostały przez NASK wdrożone, takim jak Lista ostrzeżeń przed złośliwymi stronami. Ustawa uruchamia również nowe, wartościowe narzędzia, które pomogą poprawić cyberbezpieczeństwo w Polsce.

Już 23 marca 2020 roku CERT Polska uruchomił listę ostrzeżeń przed niebezpiecznymi stronami, a 27 kwietnia 2021 roku ten sam zespół rozpoczął przyjmowanie zgłoszeń dotyczących niebezpiecznych wiadomości SMS. Oba te rozwiązania okazały się skuteczne, znacznie ograniczając i utrudniając działalność cyberprzestępców. Dzięki ustawie, ranga tych narzędzi została dodatkowo podniesiona.

Możemy mówić o czterech fundamentalnych zmianach:

1. Bezpieczniejszych SMS-ach dzięki:
   
   • niedawnemu wdrożeniu numeru kontaktowego 8080 do CERT Polska,
   • planowanemu blokowaniu smishingu przez operatorów (od 24 marca 2024 roku),
   • planowanej liście nadpisów SMS-ów zastrzeżonych dla instytucji publicznych (od 24 marca 2024 roku),
2. Bezpieczniejszych połączeniach telefonicznych dzięki:
   
   • liście numerów instytucji publicznych, na które będzie można przyjmować połączenia, lecz z których nie będzie można ich wykonywać,
   • ukryciu identyfikacji numeru lub blokadzie połączenia przy rozpoznaniu spoofingu (od 24 września 2024 roku),
3. Bezpieczniejszej poczcie elektronicznej dzięki:
   
   • obowiązkowi stosowania mechanizmów SPF, DMARC i DKIM (umożliwiających weryfikację nadawcy) oraz uwierzytelniania wieloskładnikowego MFA przez dostawców poczty mającej ponad 500 tys. użytkowników lub dostarczających swoje usługi podmiotowi publicznemu,
   • obowiązkowi korzystania przez podmioty publiczne z poczty chronionej przez mechanizmy SPF, DMARC i DKIM,
4. Bezpieczniejszym internecie dzięki:
   
   • podniesieniu Listy ostrzeżeń przed złośliwymi stronami do rangi ustawowej (zespół CERT Polska aktualizuje ją na bieżąco od 2020 roku),
   • umożliwieniu operatorom blokowania domen znajdujących się na Liście ostrzeżeń,
   • wprowadzeniu nowej procedury odwoławczej w sprawie wpisanych na Listę domen do Prezesa UKE.

Sebastian Kondraszuk, szef zespołu CERT Polska, wyjaśnia, że zgłoszenia nadużyć przez internautów to bardzo ważny element systemu zwalczania przestępstw. CERT Polska dokłada najwyższej staranności, żeby reakcja na takie zgłoszenie przebiegła w jak najkrótszym czasie.

Ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zwalczaniu nadużyć w komunikacji elektronicznej jest wyjątkowa również dlatego, że skuteczność działania ważnej części proponowanych w niej mechanizmów zależy także od samych internautów. Im więcej zgłoszeń potencjalnych zagrożeń przekazywanych będzie do zespołu CERT Polska, tym skuteczniej blokowane będą incydenty bezpieczeństwa zagrażające wszystkim Polakom.

Podejrzane wiadomości SMS można zgłaszać na nowy numer 8080, natomiast wiadomości e-mail i niebezpieczne strony internetowe – na stronie incydent.cert.pl. Każda informacja o potencjalnym zagrożeniu, która została przesłana do CERT Polska, poprawia poziom bezpieczeństwa nas wszystkich, dlatego warto dbać o regularność zgłoszeń.