Open Source to szansa na rozwój. Kod źródłowy RISC OS dostępny na wolnej licencji

Niedawno informowaliśmy, że na GitHub trafił kod źródłowy systemu MS-DOS, pod którego kontrolą działało wiele komputerów osobistych w latach osiemdziesiątych i na początku dziewięćdziesiątych. Dziś otwarte zostały źródła systemu niewiele od niego młodszego – RISC OS. Kod wersji 5 RISC OS został udostępniony na licencji, która pozwala na rozpowszechnianie go oraz zastosowanie w projektach komercyjnych i niekomercyjnych bez opłat.

RISC OS pierwszy raz został wydany w roku 1987, jest więc o 6 lat młodszy od MS-DOS. Został opracowany w Acorn Computers Ltd. w Cambridge, specjalnie dla komputerów z procesorami o architekturze ARM (której współczesna wersja jest obecna między innymi w urządzeniach mobilnych). Procesory te były montowane w zupełnie nowej linii komputerów osobistych Acorn Archimedes.

Między 1987 i 1998 rokiem system RISC OS był instalowany na wszystkich maszynach formy Acorn z ARM-ami. Jak na swoje czasy, był bardzo zaawansowany i przyjazny. Miał ładne ikonki i wspaniałe, intuicyjne menu, które można było otworzyć kontekstowo, korzystając ze środkowego przycisku myszki. Był to pierwszy system operacyjny wielu Brytyjczyków, którzy do dziś darzą go szczególnym sentymentem.

Po rozpadzie firmy Acorn rozwój systemu był kontynuowany przez inne podmioty z lepszym i gorszym skutkiem. Nie obeszło się bez potyczek prawnych, gdy różne firmy przypisywały sobie prawo do systemu. Wersja 6 systemu RISC OS była rozwijana jako zamknięty projekt, ale od około 10 lat stoi w miejscu. Równolegle działa organizacja RISC OS Open, kontynuująca rozwój RISC OS 5 od 2007 roku i publikując kod źródłowy w porozumieniu z właścicielami – Castle Technology Ltd.

System rozwijany w ramach RISC OS Open dostępny był na zasadach podwójnej licencji. Kod źródłowy został otwarty do wlgądu, ale rozpowszechnianie bez opłat licencyjnych jest możliwe jedynie w celach niekomercyjnych. Na zastosowania komercyjne licencji udzielała firma Castle Technology Ltd., w tym roku kupiona przez RISC OS Developments Ltd., razem z całym portfolio praw do systemu.

Ten rozdział historii został już zamknięty. Kod RISC OS w wersji 5 z 2002 roku został udostępniony na bardzo liberalnej licencji Apache 2.0, kompatybilnej z GPLv3. Licencja ta pozwala na używanie i modyfikowanie kodu, zarówno w projektach zamkniętych i otwartych, pod warunkiem zachowania zgodności z tą licencją. Ponadto na mocy Apache 2.0 licencjobiorca otrzymuje od wszystkich autorów licencję na użycie ich patentów, mających zastosowanie w licencjonowanym programie. W efekcie z systemem RISC OS 5 będzie można bawić się do woli, pożyczać części kodu do innych projektów i być może dalej go rozwijać według własnego pomysłu.

Zadządzaniem kodem źródłowym wciąż będzie się zajmować organizacja RISC OS Open. System można oczywiście uruchamiać na maszynach wirtualnych i emulatorach, ale o wiele więcej zabawy dadzą nam komputerki do prototypowania: Raspberry Pi, BeagleBoard i im podobne. Warto zazanczyć, że dobrze zoptymalizowany system działa na tych niezbyt potężnych maszynach jak błyskawica. Podstawowym językiem programowania na RISC OS jest BBC BASIC, ale z czasem powinny pojawić się inne, bardziej współczesne.

Jeśli chodzi o inne narzędzia, na RISC OS możemy skorzystać między innymi z przeglądarek NetSurf i Firefox, edytora dla programistów StrongEd i Vima, DosBoxa, kilku edytorów grafiki, odtwarzaczy multimediów i innych programów użytkowych. Lista nie jest długa, ale wszystko przed nami.