Matrioszka (MKV) na wielkim ekranie

Od kiedy magnetowidy zostały zastąpione napędami optycznymi DVD, a teraz BD - zaczęliśmy przechowywać nasze filmy w postaci cyfrowej. Kopie materiałów zgrywanych z już istniejących nośników czy własnoręcznie przechwytywane kartami wideo ze źródeł analogowych, nasze nagrania zazwyczaj były przechowywane w popularnych DiviX-ach lub kodowane konkurencyjnym Xvid-em. W dobie cyfrowych aparatów i nowoczesnych kamer full hd, nasze zbiory filmów rodzinnych - upakowane są kodekiem h264 (MOV, MP4, TS, MTS itp), który jest w tym momencie bardzo powszechną formą przechowywania materiału wideo w wysokiej rozdzielczości. Pomimo tego, że wygodnie możemy przechować nasze pliki audio-wizualne na coraz to pojemniejszych dyskach twardych lub w chmurach wszelkiej maści, a następnie oglądać je na monitorze, laptopie czy tablecie, to od czasu do czasu zachodzi konieczność "puszczenia" filmu z wakacji lub uroczystości rodzinnej, na dużym ekranie w salonie. Nawet ładnie opracowany i wyrenderowany film możemy potrzebować wypalić na płytce DVD lub BD. Authoring do formatu Blu-ray nie zawsze będzie wygodnym sposobem na "upchanie" więcej niż jednego nagrania na tym samym nośniku. Lepiej czasem byłoby zgrać kilka klipów w formie luźnych plików. Wszystko pięknie ładnie, ale czy nie można by było trochę "ulepszyć doznania" podczas odtwarzania tak przechowywanego materiału? Można!

Wystarczy "przełożyć" nasze media do kontenera Matroska (MKV). A co to jest ten mkv? Jest to kontener multimedialny na wolnej licencji, w którym możemy przechowywać oprócz obrazu, również wiele strumieni audio (np. wiele ścieżek językowych), pliki z napisami, podział na rozdziały. Wewnątrz jednego pliku możemy umieścić wiele różnych strumieni, a następnie zrobić z nich użytek za pomocą naszego kina domowego.

Co będziemy potrzebowali? Najlepiej zaopatrzyć się w poniższe aplikacje:

• MKVToolNix - aplikacja pozwalająca połączyć strumienie audio i wideo do kontenera MKV
• Aegisub - edytor napisów do filmów
• VLC - odtwarzacz do multimediów

1. Muxowanie strumieni do MKV

Zaczynamy od wczytania klipu wideo (np. z aparatu lub kamery). Najprościej można to zrobić, poprzez przeciągnięcie ikony filmu na okno programu MKVToolNix. Aplikacja wyświetli strumienie audio i video. Następnie przechodzimy do Menu: "Muksowanie>dodaj opcje do linii komend". W pole na samym dole wpisujemy:

--engage no_cue_duration --engage no_cue_relative_position --clusters-in-meta-seek

Następnie zaznaczamy opcję "Zapisz jako domyślne dla nowych zadań". Te dodatkowe parametry usprawniają proces odtwarzania, szczególnie przydatne w stacjonarnych odtwarzaczach. Pominięcie tych ustawień, może powodować problemy z przewijaniem lub poruszaniem się między rozdziałami. Do widoku głównego możemy dodać dodatkowe ścieżki dźwiękowe czy napisy. Dla każdej ścieżki możemy ustawić jej nazwę i oznaczenie języka. Bardziej inteligentne odtwarzacze powinny wyświetlić te nazwypodczas przełączania strumieni. Na karcie "Opcje formatu ścieżki" warto ustawić proporcje obrazu dla ścieżki wideo. Następnie wystarczy wybrać [Rozpocznij muksowanie] - zostanie utworzony plik *.mkv z naszym materiałem. Program połączy wszystkie widoczne strumienie w jednym pliku, bez dokonywania rekompresji (bez zmiany kodeka), tym samym jakość materiału pozostanie bez zmian.

2. Tworzenie napisów

Aegisub - to aplikacja do tworzenia napisów o dużych możliwościach. Po jej uruchomieniu przeciągamy nasz klip na główne okno programu i w okienku edytora, wpisujemy pierwszy napis. Łapiąc za suwak pod klipem wideo, możemy ustawić czas, w którym zechcemy dodać kolejny napis. Następnie klikamy prawym przyciskiem myszy na liście napisów i wybieramy "WSTAW Z CZASEM WIDEO PO". Pojawi nam się nowa linia napisów z czasem rozpoczęcia następującym po pierwszym wpisie i znów możemy wpisać tekst w okienku edytora.

Aegisub może ustawić wiele atrybutów dla napisów, jednak nasz stacjonarny sprzęt może nie obsługiwać tych "efektów" i w konsekwencji zobaczymy "krzaki". Dlatego na początek zalecam wstrzymanie się z upiększaniem. Dobrym pomysłem jest uruchomienie słownika pisowni, aby zminimalizować zapisanie błędów w naszym dziele. Nie ma nic gorszego jak byk w napisach w filmie z uroczystości rodzinnej. Odpowiedni słownik dla naszego języka znajdziemy na stronie programu. Następnie wystarczy go uruchomić i zainstalować.

Gdy już mamy wszystko zrobione, zapisujemy naszą pracę do pliku. W tym celu wybieramy z menu Plik->Export subtitles... Ustawiamy kodowanie polskich znaków na UTF-8 i klikamy na [Eksport...] Tutaj mamy możliwość wybrania formatu zapisu i sugeruję wybrać popularnego SRT (SubRip), zapewnia on obsługę popularnych atrybutów takich jak pogrubienie, kursywa czy podkreślenie. Drugim możliwym formatem jest ASS (Advanced SubStation Alpha), umożliwia rozbudowane sterowania napisami z wyborem czcionki, ustawianiem pozycji, przekształceniami, a nawet umożliwia rysowanie kształtów. Niestety większości z tych efektów nie zobaczymy na stacjonarnych playerach.

Po zapisaniu pliku z napisami, przechodzimy do programu MKVToolNix i dołączamy go do listy naszych strumieni. Możemy ustawić język i nazwę napisów. Możemy dodać wiele zestawów napisów, które będą zawierały np. różne wersje językowe.Teraz wystarczy tylko zmuksować do MKV.

3. Tworzenie rozdziałów

W programie MKVToolNix, przechodzimy na kartę "Edytor rozdziałów" i wybieramy opcję z menu "Edytor rozdziałów->Nowe rozdziały". Zostanie utworzony główny identyfikator rozdziałów. Klikamy [Dodaj rozdział], aby utworzyć pierwszy wpis. W polu "Początek" należy wpisać czas rozpoczęcia rozdziału - dla pierwszego należy wpisać: "00:00:00", gdzie odpowiednio [gg:mm:ss]. Do rozdziałów możemy przypisać nazwę - będzie nam łatwiej się z orientować. Teraz wystarczy zapisać rozdziały do pliku mkv "Edytor rozdziałów->Zapisz do pliku Matroski" - wskazujemy tutaj nasz uprzednio zmuksowany plik. Zalecam też wykonanie kopii do pliku XML za pomocą opcji "Zapisz jako". Tak zapisane indeksy można wczytać na karcie "Globalne" w ramce "Rozdziały", będą one wówczas zapisywane automatycznie podczas muksowania, będzie to wygodne rozwiązanie podczas poprawek np. napisów i ponownego muksowania.

Tak przygotowany plik MKV, powinien być poprawnie odtwarzany z możliwością włączenia napisów i przechodzenia między rozdziałami, które jest bardzo pomocne w przypadku potrzeby szybkiego przeskoczenia do odpowiedniej sceny naszego nagrania.

Aby sprawdzić działanie naszych poczynań, najlepiej użyć odtwarzacza VLC, który bardzo dobrze poradzi sobie z obsługą naszego ulepszonego materiału filmowego. Jak już wszystko przetestujemy, to wystarczy zapisać np. na pendrive-a i sprawdzić działanie w odtwarzaczu Blu-ray czy naszym Smart TV.