KDE Plasma 5.11: responsywne Ustawienia, szyfrowane Krypty i coraz więcej Waylanda

Twórcy prawdopodobnie najlepszego klasycznego środowiskagraficznego KDE Plasma znów podnoszą poprzeczkę ergonomii ifunkcjonalności, wydając jego pierwsze jesienne wydanie, oznaczonenumerem 5.11. Zapoczątkowuje ono w interfejsie to, co nazywane jestresponsywnym designem, ulepsza system powiadomień oraz wprowadzaKrypty (Vaults) – nowy model bezpiecznego przechowywania poufnychdokumentów.

Pamiętacie, co deweloperzy GNOME zrobili z ustawieniami w swoimśrodowisku? Plasma oferuje teraz coś podobnego w swoichUstawieniach systemowych. Zamiast okienka z ikonami poszczególnychmodułów zobaczymy teraz panel z listą wypisanych w pasku bocznymmodułów oraz pole z najczęściej wybieranymi modułami. Wskazaniemodułu otwiera jego widok, pozwala też przechodzić szybko międzysekcjami ustawień.

Co najciekawsze, okienko ustawień zachowuje się jak responsywnastrona internetowa – dostosowuje zawartość do swojej szerokości.Gdy jest dość miejsca, wyświetli nie tylko pasek modułów, aleteż obok pasek sekcji modułów. Gdy okienko zmniejszymy, dodatkowypasek zniknie. Oczywiście to wszystko jest opcjonalne, to nie GNOME.Jeśli chcemy, możemy spokojnie wrócić do starego widoku Ustawieńz ikonami czy w formie drzewa, nowy widok jest jednak bardzodopracowany i pewnie upowszechni się w aplikacjach KDE.

Drugie warte uwagi ulepszenie to historia powiadomień, dziękiktórej możemy zobaczyć, co Plasma nam wcześniej zakomunikowała,a co umknęło uwadze. Do tej pory aplikacje wyświetlały dymekpowiadomienia i na tym koniec – może tam było coś ważnego, amoże nie. Teraz pojawiła się (domyślnie włączona) opcja, zasprawą której kliknięcie ikony powiadomień w systemowej taccewyświetla panel z wcześniejszymi powiadomieniami.

Trwają prace nad umożliwieniem aplikacjom Plasmy wyświetlaniadynamicznych, przypinanych list akcji w pasku zadań. To rozwinięcieznanej z 5.10 funkcji dodatkowych akcji – trzeba je było jednakdefiniować statycznie. Teraz aplikacja może udostępnić w paskuzadań niektóre swoje wewnętrzne funkcje, w zależności od tego,co akurat robi (np. działający w tle odtwarzacz mediów pozwoli nakontrolę głośności). Możliwe też stało się przesuwanieokienek w grupowych wyskakujących powiadomieniach, menedżerwyświetleń wskazuje zaś aplikacje, które odtwarzają dźwięk.Wyraźnie wzrosła też szybkość działania paska zadań.

Wspomniany na początku mechanizm Krypt (Plasma Vaults) torozwinięcie koncepcji szyfrowanego katalogu domowego. Zabezpieczeniew ten sposób plików jest dobre, do momentu gdy ktoś uzyska dostępdo uruchomionego systemu, już odszyfrowanego. Krypty zmniejszająpowierzchnię ataku – to obudowane wygodnym interfejsem szyfrowanekatalogi, które zmniejszają powierzchnię ataku – dany zbiórplików zostaje otwarty tylko na czas korzystania z niego. W tleszyfrowanie zapewniają takie backendy jak EncFS, CryFS orazdm-crypt. Więcej na ten temat znajdziecie na blogudewelopera, Ivana Čukića.

Kolejne ulepszenia trafiły w 5.11 do domyślnego „menu start”– Kickera. Przede wszystkim ukrywa on automatycznie pasek boczny,jeśli nie ma wskazanych ulubionych aplikacji, ustawienie różnychulubionych aplikacji dla różnych aktywności, pozwala na wybranieikony aplikacji z aktualnego zestawu ikon. Poprawiono też widokfolderu dla pulpitu, przyspieszając jego działanie, dodając noweskróty klawiszowe i bardziej jednorodnie rozstawiając ikony.

Finalnie należy wymienić usprawnienia w obsłudze serwerawyświetlania Wayland. To wciąż nie jest poziom osiągnięty przezGNOME, ale dzieje się sporo: w 5.11 kompozytor KWin w sesji Waylandadomyślnie skaluje obraz w zależności od gęstości pikseli dladanego monitora, także w konfiguracjach wielomonitorowych, wspierateż upscaling starych aplikacji. Dodano też obsługę skrótówklawiszowych w oknach Waylanda i ujednolicono wyświetlanie tytułów.

U podstaw Plasmy trwają też prace nad możliwościąuruchomienia jej już całkowicie bez serwera X, tak że warstwakompatybilności Xwayland uruchamiana jest tylko wtedy, gdy wymagatego aplikacja. Już teraz możliwe jest też wykorzystanie w sesjiWaylanda frameworka zarządzania użytkownikami i sesjamiConsolekit2, zamiast dotychczasowego logind – ma to pozwolić nawykorzystanie Plasmy na większej liczbie platform.

Z całą listą zmian w wydaniu 5.11 zapoznacie się tutaj,a jeśli sami już teraz chcecie wypróbować, co nowa Plasmapotrafi, najlepiej skorzystać z gotowego deweloperskiego konteneraDockera i odpalić go przez Xephyr. Instrukcję jak to zrobićznajdziecie na stronachKDE.