Wydawca podręczników kolejnym trollem? Wyroki w sprawie Chomikuj.pl uchylone

W ciągu ostatnich miesięcy wielokrotnie informowaliśmy o polskich firmach, których działania i roszczenia można określić mianem copyright trollingu. Wszystko wskazuje na to, że do tego mało zaszczytnego grona dołączył Dom Wydawniczy Longpress. Wydawnictwo domagało się od użytkowników serwisu Chomikuj.pl wielotysięcznych kwot, które miałyby zadośćuczynić „zachomikowanie” podręczników.

W serwisie Chomikuj.pl można znaleźć podręczniki, do których prawa autorskie posiada wydawnictwo Longpress. Warto jednak zauważyć, że samo udostępnianie w tym serwisie nie wiąże się pobraniem pliku i ponownym przesłaniem na serwer. To, że dany podręcznik był widoczny na koncie jednego użytkownika mogło być spowodowane ponownym udostępnieniem pliku przesłanego przez kogoś innego, czyli „zachomikowaniem”.

Dla Longpress taki stan rzeczy najwyraźniej nie miał znaczenia, co oczywiście poskutkowało z rozesłaniem wezwań do zapłaty. Dziennik Internautów ustalił ponadto, że wydawnictwu nie zależało na ograniczeniu dostępności plików na Chomikuj.pl – do przedstawicieli serwisu nie wpłynął ze strony Longpress żaden wniosek w tej sprawie. Pojawiły się nawet głosy oskarżające wydawnictwo o nastawienie na zyski z Chomika, a nie ze sprzedaży podręczników.

Zachowanie to ma oczywiście cechy copyright trollingu. Firmom, które działają w ten sposób z reguły bardziej zależy na czerpaniu korzyści finansowych z mniej lub bardziej świadomych naruszeń licencji, niż na ograniczaniu szkód czy postulowaniu przestrzegania licencji. Oczywiście użytkownicy, którzy odmówili dokonania wspomnianej wpłaty otrzymali wezwania do sądu.

Znane są przynajmniej dwa przypadki, w których wyrok pierwszej instancji uznał, że internauci powinni zapłacić zadośćuczynienie. Gdy jednak od wyroku się odwołano, w toku postępowania drugiej instancji, sąd dopatrzył się rażących błędów w postępowaniu i wyznaczaniu wysokości rekompensat.

W dwóch sprawach, w których sąd drugiej instancji uchylił wyrok, internauci mieli zadośćuczynić wyrządzone szkody opłatą na rzecz DW Longpress o wysokości kolejno 3,5 i 4,5 tysiąca złotych. Te roszczenia potwierdził wyrok Sądu Rejonowego w Poznaniu. Jak się okazało, dopuścił się on pewnych uchybień. Sąd Okręgowy w Poznaniu zwrócił uwagę na fakt, że pełne prawa autorskie do udostępnionych na Chomikuj.pl podręczników zostały nabyte przez Longpress w październiku 2013 roku, natomiast postępowanie w tej sprawie trwało od stycznia tego roku. Ponadto materiały dowodowe zostały uznane za niewystarczające.

W drugiej sprawie wątpliwości Sądu Rejonowego wzbudził sposób ustalenia wysokości zadośćuczynienia. Oskarżyciel posiłkowy stwierdził bowiem, że ma się ona równać wartości licencji, która jest konieczna do legalnego korzystania z materiałów naukowych. Sąd stwierdził jednak:W rzeczy samej, szkoda poniesiona przez pokrzywdzony podmiot polega na czasowym nieuprawnionym korzystaniu z programu i takie powinno być podstawowe kryterium szacowania szkody.Wzięcie pod uwagę czasu korzystania z materiałów zapewne obniżyłoby wysokość kary. Ponadto Sąd Rejonowy, zdaniem Sądu Okręgowego, powinien przede wszystkim ustalić, w jaki sposób podręczniki znalazły się na kontach internautów. Obie sprawy zostały przekazane do ponownego rozpatrzenia.