FreeDOS obchodzi 20. urodziny, wciąż ciesząc się sporym zainteresowaniem

Pod koniec czerwca 1994 roku na łamach usenetowej grupydyskusyjnej comp.os.msdos.apps pojawił się wpisJamesa Halla, zapowiadającego rozpoczęcie prac nad nad czymś, conazwał PD-DOS. Miała być to wolna, należąca do domeny publicznejwersja systemu operacyjnego MS-DOS, zapewniająca pełną zgodnośćz systemem Microsoftu. Dzisiaj, 20 lat później, wciąż czasemkorzystamy z owoców tamtej inicjatywy – system FreeDOS wciąż maużytkowników, wciąż powstaje dla niego oprogramowanie, wciążjest niezbędny w sytuacjach, w których inne systemy kompletniezawodzą. Co więcej, to wciąż jeden z najczęściejpreinstalowywanych systemów operacyjnych na nowych komputerach,stosowany w tej roli częściej niż np. Ubuntu.

Uruchamianie oprogramowania dla DOS stanowi dziś spory problem.Jeszcze w Windows Vista można było stworzyć dysk uruchomieniowy zpodstawowymi plikami MS-DOS, ale pozbawiony był on nawet sterownikówdo napędów optycznych. Kompletne wersje MS-DOS dostępne są dziśtylko przez witrynę MSDN, dla subskrybentów i partnerówMicrosoftu. Korzystanie z nich, mimo że MS-DOS został przezMicrosoft porzucony, wciąż podlega takim samym restrykcjom, jak wwypadku nowych systemów – nie mamy np. prawa do przygotowaniaobrazu gotowego systemu ze sterownikami i rozprowadzania go przezwłasną stronę internetową, mimo tego, że od niedawna kodźródłowy MS-DOS jest publiczniedostepny.

W większości wypadków, w których możemy potrzebowaćMS-DOS-a, możemy jednak równie dobrze (a nawet lepiej) skorzystaćz FreeDOS-a. Pozwala on na uruchamianie praktycznie wszystkich plikówwykonywalnych DOS-a .COM i .EXE, a także 16-bitowych plikówBorlanda dla trybu Protected. Z dodatkowymi rozszerzeniami możnanawet uruchomić niektóre konsolowe aplikacje win32, a takżenajstarsze wersje Windows 1.0 i 2.0. Istnieje też eksperymentalna,niestabilna wersja FreeDOS-a ze wsparciem dla trybu 386 Enhanced, wktórej można uruchomić Windows 3.x.

Dlaczego lepiej stosować FreeDOS-a niż microsoftowy oryginał?Przede wszystkim FreeDOS znacznie lepiej zarządza pamięcią. Jakwiadomo, każdemu wystarczy 640 KB RAM – ale MS-DOS prawie nigdytakiej ilości pamięci nie był w stanie oddać aplikacjom. PowłokaFreeCOM, będąca odpowiednikiem DOS-owego COMMAND.COM, przenosi pozaładowaniu swój kod do pamięci rozszerzonej, pozostawiając nawet620 KB pamięci konwencjonalnej, dzięki czemu możliwe jesturuchamianie wielu starych gier bez stosowania zapomnianych dziśsztuczek z uwalnianiem pamięci w MS-DOS. Przydatne są takżeszybkie sterowniki dla pamięci masowych, bufor dyskowy w RAM, czypełne wsparcie dla zarządzania energią przez ACPI.

Oprócz uruchamiania starych gier i sterowania urządzeniamiwbudowanymi, FreeDOS znajduje jeszcze jedno ważne dziś zastosowanie– dzięki temu, że łatwo przygotować startowy nośnik USB zFreeDOS-em, jest nieoceniony dla wszystkich tych, którzy modyfikująfirmware płyt głównych czy kart graficznych, pozwalając nawykonanie tych operacji bez ryzyka wiążącego się z narzędziamidziałającymi w trybie graficznym. Są jednak nawet i tacy, którzyFreeDOS-a wykorzystują do normalnej pracy z komputerem, dziękibardzo dobremu edytorowi tekstowemu MINED,klientowi poczty PEGASUS czydostarczanej z systemem przeglądarce internetowej ARACHNE.

Warto wspomnieć, że FreeDOS wciąż wykorzystywany jest przezproducentów komputerów, jako preinstalowany system operacyjny,pozwalający obejść im umowy partnerskie z Microsoftem,zabraniające sprzedaży komputerów „bez systemu”. Dziękiwykorzystaniu FreeDOS-a (który oczywiście zostaje zwykle po zakupiekomputera zastąpiony Linuksem czy piracką kopią Windows), nawettakie OEM-y jak HP czy Dell obchodzą zakaz.

Jeśli jeszcze nigdy nie mieliście okazji pobawić się zFreeDOS-em, to zapraszamy na stronęgłówną projektu, z której można pobrać aktualną wersję1.1. Jeżeli zaś zechcecie wesprzećten przydatny i ciekawy system, to zapraszamy do sklepikuz gadżetami.