Windows i Linux Mint na jednym dysku – poradnik dla początkujących

Ostatnie problemy z bezpieczeństwem systemów z rodziny Windowssprawiają, że coraz więcej osób zaczyna zastanawiać się napoważnie nad instalacją Linuksa i wykorzystaniem go w codziennejpracy – a może nawet i zabawie. Sęk w tym, że Linux nie jest poprostu takim darmowym Windowsem. To zupełnie inna filozofia systemu,odmienny ekosystem oprogramowania, konieczność pogodzenia się zograniczeniami względem Windowsa oraz możliwość skorzystania zprzewag nad Windowsem. Co więc robić? Zamiast zachęcaćpoczątkujących do skoku na głęboką wodę, proponujemy sięgnąćpo jedną z najbardziej przyjaznych linuksowych dystrybucji, tj.Linux Minta – i zainstalować go obok Windowsa, by korzystać z obusystemów, w zależności od potrzeb.

Oto nasze założenia, które poczyniliśmyuwzględniając typowe realia wykorzystania komputerów osobistych wPolsce – Zwykły Użytkownik posiada najczęściej kilkuletniegolaptopa z 4 GB RAM i 2-4 rdzeniowym procesorem, z jednym dyskiemtalerzowym 500 GB. Taka konfiguracja pozwala całkiem dobrze pracowaćna współczesnych systemach linuksowych, ale zarazem wykluczarozwiązanie najbardziej komfortowe, czyli zainstalowanie systemówna oddzielnych dyskach. Typowy laptop nie pomieści więcej niżjednego dysku.

Dlatego Linuksa zainstalujemy na tym samym dysku, naktórym zainstalowany jest Windows, tak aby oba systemy sobie nieprzeszkadzały, a nawet by można było pod Linuksem uzyskać dostępdo danych zapisanych na partycji Windowsa.

Oto kolejne kroki do zrealizowania tego celu:

Przygotowanie kopii zapasowej Windowsa nie jesttrudne – proponujemy wykorzystać w tym celu program MacriumReflect Free. Krok po kroku proces tworzenia takiej kopii zostałopisany wnaszym poradniku.

Zoptymalizowanie rozmiarów Windowsa może sięprzydać wtedy, gdy na dysku zbyt wiele miejsca na Linuksa niezostało. Aby komfortowo korzystać z Minta, trzeba posiadać minimum20 GB wolnego miejsca. W optymalizacji Windowsa i usunięciuzbytecznych plików pomogą takie programy jak AdvancedSystemCare Free.

Posiadaczom nowszych komputerów z mniejszymi dyskamiSSD to może jednak nie wystarczyć, dla nich liczy się każdyodzyskany gigabajt. Tu bardzo pomocny okaże się wbudowany wWindowsa 10 mechanizm Compact OS – pozwala on znacznie zmniejszyćrozmiar systemu – o ile postąpicie zgodnie z nasząinstrukcją.

Finalnie trzeba przygotować miejsce na instalacjęLinuksa, zmniejszając rozmiar partycji z Windowsem. Można to zrobićza pomocą narzędzi systemowych, tak jak to opisaliśmyw poradniku.

Bazujący na Ubuntu system Linux Mint jest jedną z najlepiejprzystosowanych do potrzeb początkujących użytkownikówdystrybucją Linuksa, wyróżniającą się ergonomią domyślnegointerfejsu użytkownika (Cinnamon), dużą ilością dostępnegooprogramowania.

Na stronie Linux Minta znajdziecie linkido pobrania obrazów instalacyjnych ISO. Dla każdej z odmian(Cinnamon, MATE, Xfce i KDE) dostępne są kompilacje 32-bitowe i64-bitowe. W praktyce jedynie najstarsze pecety potrzebują wersji32-bitowej, nawet na starych procesorach Core2Duo uruchomimy wersję64-bitową, lepiej dziś wspieraną i bezpieczniejszą.

Po kliknięciu linku Cinnamon (64-bit) zobaczymy stronę z listąserwerów, z których można bezpośrednio pobrać obraz ISO. WPolsce mamy do dyspozycji dwa szybkie serwery – ICMUniversity of Warsaw oraz Onet.Nie pobierajcie Linux Minta z żadnych serwerów, które nie sąwymienione na oficjalnej stronie systemu.

Obraz najnowszej w momencie pisania tego tekstu wersji Minta(18.1) ma około 1,7 GB. Jego pobranie na łączu 10 Mb/s zajmieokoło 25 minut, na łączu 100 Mb/s około 2,5 minuty. W

Gdy już ISO z Linux Mintem znajdzie się na dysku, należyprzygotować z niego instalacyjny pendrive. W tym celu należyznaleźć sobie taki czysty, sformatowany nośnik o pojemnościprzynajmniej 2 GB i skorzystać z programu UNetbootin.

Program potrafi sam pobrać obraz dystrybucji do instalacji, alelepiej jest skorzystać z obrazu pobranego samodzielnie. Abyrozpocząć nagrywanie obrazu Linux Minta na pendrive, należyzaznaczyć przycisk Obraz dysku, a następnie przycisk oznaczonytrzykropkiem, otwierając okno selektora plików – i tam wybraćplik ISO.

W polu Przestrzeń używana do zachowania plików w trakcierestartu pozostawiamy wartość 0, a następnie w polu Typ ustawiamyNapęd USB i wybieramy z menu Napęd literę dysku, pod którązamontowany został pendrive (np. E:).

Finalnie zostaje kliknąć OK – i czekać. Instalacja obrazu napendrive (USB 2.0) powinna zająć około 5 minut. Możemy pozakończeniu operacji wyjąć pendrive i włożyć je ponownie, bysprawdzić, czy system poprawnie je rozpoznaje.

Po wyłączeniu komputera upewniamy się, że pendrive z LinuxMintem pozostaje w gnieździe USB, a następnie uruchamiamy ponownie,próbując wywołać menu rozruchowe BIOS/UEFI. Zwykle robi się towykorzystując klawisze funkcyjne, mogą to być F2, F11 lub F12. Zmenu rozruchowego należy wybrać uruchomienie komputera z pendrive,a nie jak normalnie z dysku twardego.

Jeśli niemożliwe jest wywołanie w ten standardowy sposób menurozruchowego, należy zapoznać się z instrukcją komputera.

Po uruchomieniu z pendrive nie musimy od razu instalować go nadysku – Linux to nie Windows, bardzo dobrze działa bez instalacji.W tym celu po wyświetleniu menu instalacyjnego wybieramy domyślnąopcję „Wypróbuj Linux Mint”. System powinien uruchomić sięautomatyczne do graficznego środowiska, bez koniecznościjakiejkolwiek konfiguracji. Jeśli uruchomienie się nie powiodło,oznaczać to może uszkodzenie pendrive – lepiej z takiego nośnikanie instalować systemu.

W takim środowisku „na żywo” można korzystać z Internetu iuruchamiać preinstalowane aplikacje. Jedynie zapisane dokumenty niezostaną zachowane do następnej sesji. Możemy tu też uruchomićinstalator systemu, klikając ikonkę na pulpicie „Install LinuxMint”.

Po uruchomieniu instalatora pozostaje nam… zainstalować system.Jak zauważycie, w tym celu wykorzystamy bardzo prosty instalator.Pochodzi on z Ubuntu i nosi nazwę Ubiquity.

Oto kolejne etapy procesu instalacji:

Tu właściwie nie ma co wyjaśniać – wybieramy z listy„Polski” i klikamy przycisk Naprzód

Na kolejnym ekranie jest tylko jedna opcja, pozwalająca nazainstalowanie oprogramowania, które nie jest na wolnej licencji –w tym sterowników kart graficznych i Wi-Fi (jeśli to konieczne) czywtyczki Flash. Większość użytkowników powinna wyrazić zgodę ikliknąć Naprzód.

Instalator sprawdzi dostępny dysk i na tej podstawie zaoferujenam wybór rodzaju instalacji. Jako że chcemy zainstalować LinuxMinta obok Windowsa, wybieramy pierwszą opcję, tj. Instalacja LinuxMint obok Windows 10.

Ta opcja nie wymaga bardziej zaawansowanych konfiguracji. Należykliknąć Zainstaluj. Dla zainteresowanych przygotowaniem bardziejzłożonej konfiguracji partycji, niebawem przygotujemy kompleksowyporadnik partycjonowania w Linux Mincie.

Tu wybieramy Warsaw jako strefę czasową – chyba że mieszkamyw innym kraju – i klikamy Naprzód

Domyślnie instalator zaznaczy nam polski układ klawiatury, awłaściwie polski programisty, czyli amerykańskie QWERTY, zpolskimi znakami diakrytycznymi wywoływanymi przez prawyAlt+klawisz. Do wyboru mamy inne możliwości, w tym polskimaszynistki (QWERTZ) czy modny wśród hipsterów układ Dvoraka.Jeśli nie chcecie mieć niespodzianek, nic tu nie zmieniajcie, tylkokliknijcie Naprzód.

To już prawie koniec. Na ostatniej karcie podajemy imię inazwisko użytkownika, nazwę komputera, jaką będzie onprzedstawiał się w sieci lokalnej, nazwę użytkownikawykorzystywaną do logowania, oraz hasło logowania (zpotwierdzeniem.

Poniżej znajdują się trzy opcje. Automatyczne logowanie pozwoliuniknąć podawania hasła przed wejściem do graficznego środowiska.Wymaganie hasła do zalogowania to domyślny tryb – komputer pouruchomieniu wyświetli ekran menedżera sesji i będzie czekał napodanie hasła. Opcja zaszyfrowanie katalogu użytkownika pozwolizwiększyć bezpieczeństwo danych – będą one niedostępne pozasesją zalogowanego użytkownika.

Kliknięcie Naprzód uruchomi proces instalacji – zobaczymy wtrakcie infomacje o postępie i slajdy opisujące zalety Linux Minta.Po najdalej kilkunastu minutach (zależy od szybkości dysku i ilościRAM) zobaczymy komunikat Instalacja zakończona – z przyciskiempozwalającym na ponowne uruchomienie komputera.

Po restarcie komputera powinniśmy zobaczyć menu rozruchowe GRUB,z opcjami uruchomienia Linuxa Mint normalnie oraz w trybie awaryjnym,a także uruchomienia Windowsa.

Wybieramy uruchomienie Windowsa – wszystko powinno odbyć sięnormalnie. Jeśli coś poszło nie tak, najprościej będzieprzywrócić system za pomocą opisanego wcześniej narzędziabackupu Macrium Reflect Free.

Po uruchomieniu Windowsa restartujemy ponownie system, i tym razemwybieramy pierwszą opcję w menu GRUB-a. Po chwili zobaczymy albopulpit środowiska Cinnamon, albo menedżera sesji, który będzieczekał na podanie loginu i hasła wybranego w procesie instalacji.

Uwaga, jeśli ekran GRUB-a nigdy się nie pojawił i komputerwciąż uruchamia się z Windowsem, to prawdopodobnie coś nie takjest z porządkiem rozruchu w UEFI – trzeba to sprawdzić wustawieniach komputera zgodnie z instrukcją.

Jeśli tam nie można niczego zmienić, to pozostaje uruchomićspod Windowsa konsolę (CMD.exe) w trybie administratora i wydaćpolecenie bcdedit /set path \EFI\linuxmint\grubx64.efi.Zastąpi to domyślnego windowsowego menedżera rozruchu GRUB-em ipozwoli na uruchomienie Linux Minta.

To wszystko – cieszcie się dwoma systemami operacyjnymi najednym dysku.